Frank Lloyd Wright'ın evinizi tasarlaması nasıl bir şey? 101 yaşındaki bu adam biliyor
Roland Reisley Mayıs ayında 101 yaşına girdi ve sağlığı oldukça iyi. Ancak övünmeyi sevdiği şey bu değil.
"Frank Lloyd Wright'ın hala içinde yaşadığım, kendisi tarafından tasarlanan evin son orijinal müşterisi benim," dedi Reisley NPR'ye, ünlü mimar tarafından tasarlanan evin aydınlık ve açık oturma odasında otururken.
Reisley'nin 73 yıldır yaşadığı ev, Manhattan'ın 30 mil kuzeyinde, New York'taki Westchester County'nin ormanlık alanına kurulmuş durumda. İdeal orta yüzyıl modern köyü Usonia'yı oluşturan 47 evden biri. Wright, içinde yaşadığımız binaların bizi şekillendirdiğine inanıyordu. Usonia'yı, doğayla bağlantılı, orta sınıf Amerikalılar için güzel ve uygun fiyatlı evler – yerleşik mobilyalar da dahil – inşa etmek için tasarladı.
On yıllar boyunca Reisley, kapılarını ziyaretçilere açtı ve ön kapıdan başlayan bir turu mükemmelleştirdi.
"Binalarının girişleri istisnasız olarak her zaman nispeten alçak tavanlıdır," dedi, 3.200 metrekarelik evin karanlık girişinden geçerken. "Eve hareket ettikçe ve yaşam alanlarına çıktıkça, bu biraz sıkıştırma sağlar, böylece sıkışma rahatlar ve içine girdiğiniz alanın çok daha büyük bir hissine sahip olursunuz."
Dar koridordan altıgen şeklindeki oturma odasına geçerken etki dramatiktir; bu oda, cam pencerelerden ve Fransız kapılarından gelen ışıkla doludur. Ağaç evinde, akçaağaç, meşe ve kara kiraz ağaçlarının gölgeliğinde asılı kalmış gibi bir izlenim verir.
Evin diğer imza Wright özellikleri vardır. Yerel malzemelerden yapılmış, düz çatılı, otoparklı, ahşap panelli, yerleşik rafları, beton zeminleri ve özel yapım mobilyaları vardır. (Reisley, evdeki tek Wright tasarımı olmayan mobilyanın bir çift T.H. Robsjohn-Gibbings sandalyesi olduğunu, ancak bunların bile titiz mimar tarafından onaylandığını söyledi.)
Wright'ın, şimdi Roland Reisley Evi olarak bilinen bina da dahil olmak üzere tasarladığı binalarda yaptığı diğer şey ise, tekrar eden bir geometrik motif seçmesiydi.
"Ev, 60 ve 120 derecelik açılar oluşturan bir altıgene dayanmaktadır," diye açıkladı Reisley.
Bu, evin her yerindeki tüm yüzeylerin – zeminler, duvarlar, pencereler – açılı ızgarayı takip ettiği ve gözün alandan akıcı bir şekilde hareket etmesini sağladığı anlamına gelir. Konutta neredeyse hiç dik açı olmadığı için muhteşem manzaralarda hiçbir kesinti yoktur. Reisley, Wright'ın bunu "insanın sezgisel olarak hissettiği bir ritim ve uyum yaratmak için" yaptığını söyledi.
Usonia Ütopyası
Büyük Buhran'dan ve on yıllarca ülkenin en zengin aileleri için karmaşık tasarımlı evler inşa ettikten sonra, Wright, evlerin daha sade, organik mimarisinin daha uygun fiyatlı versiyonları olacağı Usonian toplulukları fikrini ortaya attı. Ülke genelinde düzinelerce Usonian evi yaptı. Ancak 1941'de bir araya gelip New York, Pleasantville'de 100 dönümlük ormanlık arazi satın alan David Henken de dahil olmak üzere Wright'ın eski öğrencilerinden oluşan bir gruptu. Her eve bir çeyrek dönüm yer ayırdılar ve kolektifin yaklaşık 30 dönümlük korunan patika, ortak bir yüzme havuzu ve tenis kortlarını birlikte yöneteceğini öngördüler.
Reisley, Henken'in projeyi denetlemesi için Wright'ı görevlendirmekle sorumlu olduğunu söyledi. Bir kez dahil olduktan sonra, grup, çevredeki manzarayı entegre eden doğal malzemelerden yapılmış, açık planlı evlerden oluşan bir topluluk yaratmaya koyuldu. Ve en önemlisi, sadece 5.000 dolara mal olması gerekiyordu – bu bugün 67.000 doların biraz altında olurdu.
"Sendikaların hızla geliştiği bir zamandı ve bu eşitlikçi omuz omuza kooperatifler olacaktı, ayrıcalıklı bir yer değil," diye hatırladı Reisley.
1951'de Reisley sadece 26 yaşındaydı, yeni evliydi ve kök salmaya hazırdı. O ve karısı Rosalyn Sachs Reisley Manhattan'da bir yer aramaya başladılar. Ama sevdiklerini ses mühendisi maaşıyla karşılayamıyorlardı ve karşılayabildiklerini de sevmiyorlardı. Sonra Usonia'yı duydular.
İlk seyahatlerinde, Reisley, orada zaten ev kurmuş 10 ailenin gösterdiği coşku ve bağlılıkla karşılandıklarını ve katılmaya karar verdiklerini söyledi. Birikimlerini ve balayı fonlarını bir arazi satın almak için kullandılar. Yerden fırlayan büyük bir kaya parçasının olduğu bir yer seçtiler ve ardından bir mimar atanmalarını beklediler.
"Şimdi, sıradan insanlar olarak, Frank Lloyd Wright'a yaklaşmayı hayal bile etmedik," dedi.
Ancak Reisley'e göre, genç çift ve sitenin zorluğu hakkında bir şey, ünlü huysuz mimarı etkiledi.
Ulusal Tarihi Koruma Vakfı'na göre, Wright kibirli ve çalışması zor biri olarak ün salmıştı. Bilindiği üzere uzlaşmazdı, bazen müşterisinin isteklerini görmezden geliyordu. Çatıları akıyor ve bitmiş binaların maliyeti genellikle ilk tahmin ettiğinden çok daha fazla oluyordu. Ancak Reisley, yaş farklarına rağmen kalıcı bir dostluk kurduklarını söylüyor – Wright tanıştıkları zaman 84 yaşındaydı.
"Bu, onun bana karşı bir akıl hocası gibi hissetmesine katkıda bulunmuş olabilir," dedi ve inşaat sürecinin işbirlikçi bir süreç olduğunu ekledi.
Reisley'in karısı tasarım planlarında süpürge dolabının olmadığını fark ettiğinde, Wright ekledi. Çift daha fazla kitaplık istediğinde, Wright her odaya bir tane koydu. Hatta çiftin televizyonu için özel bir köşe tasarlayarak çalışma odasına bir tane yerleştirdi. Ve Reisley, Wright'a kendisinin ve eşinin yakında çocuk sahibi olmayı planladıklarını söylediğinde, Wright çift lavabolu bir banyo makyaj masası tasarladı.
Yaşam maliyeti
Tabii ki, yolda engeller de vardı.
"Ona 20.000 dolarlık bir bütçe verdik, ki bu çok para diye düşündük. Sözleşmesi 30.000 dolardan geri geldi. Gerçek maliyet 40.000 doların üzerindeydi," dedi.
Bugünün enflasyonuna göre hesaplandığında, bu yaklaşık 250.000 dolara bir ev inşa etmeye başlamak ve yarım milyon dolardan fazla ödemek gibi olurdu. Reisley, fazladan parayı bulmanın kolay olmadığını ancak bir yol bulduğunu söyledi.
Ve birkaç yıl sonra evi 1.200 metrekarelik bir yatak odalı evden 3.200 metrekarelik üç yatak odalı bir eve genişletme zamanı geldiğinde, yine Wright'a döndü. Reisley, Wright'ın kendi tarzında kendisine biraz para tasarruf etmeye çalıştığını söyledi.
"Pencereleri ve bazı ahşap ve taşları yeniden kullandık. Bu tür şeyler onun için gerçekten önemliydi," dedi Reisley.
Ev şu anda Ulusal Tarihi Yerler Kayıt Defterinde listelenmiştir. Ancak Reisley, ne kendisinin, ne eşinin ne de üç çocuğunun evi müze gibi ele almadığını söyledi. Mutfakta yemek yapıldı, aile her gün Wright tasarımı yemek masasında yemek yedi ve evdeki her ocak kışın yakıldı ve sıcak tutuldu, dedi.
"Çocuklara asla dikkatli olun, tahtaya veya herhangi bir şeye zarar vermeyin demedik. Çocukların yapacağı şeyleri yaptılar ve her şey yolundaydı," dedi.
Kalıcı bir miras
Reisley, sadece içinde yaşadığı Wright eserinin değil, diğerlerinin de iyi bir koruyucusu olmaya çalıştığını söyledi. Reisley, Wright'ın kalan tüm binalarının korunmasına adanmış bir kuruluş olan Frank Lloyd Wright Bina Koruma Derneği'ni kurdu. Ayrıca, Usonia, NY: Frank Lloyd Wright ile Bir Topluluk İnşa Etme başlıklı kooperatif topluluğunun tarihini birlikte yazdı.
Reisley, eve ve topluluğa olan bağlılığının, tüm bu yıllar boyunca sağlığını bu kadar iyi durumda tuttuğuna inanıyor.
"Nörobilimciler bize, uzun süre çevredeki güzelliğin farkında olmanın stresi azalttığını, fizyolojik faydalar sağlayabileceğini, hatta uzun ömürlü olabileceğini söylüyorlar," diye açıkladı. "Ve hayatımın bir gününde güzel bir şey görmediğim bir gün olmadığını fark ettim."
Bazı günlerde güneş ışığının ahşap panellere vurma şeklinden büyülendiğini söyledi. Diğer günlerde, yaprakların pencerelerden rüzgarda dans ettiğini izlerken büyülenerek oturduğunu söyledi. Yedi yılı aşkın bir süre sonra ikna olmuş durumda. "Bu benim açıklamadır. İşte sır bu."