Bugün öğrendim ki: 1981 yapımı “Dünya Tarihi, Bölüm I” filminin planlanmış bir devamı yoktu. “Bölüm I” Sir Walter Raleigh'in “Dünya Tarihi” adlı kitabına gönderme yapan bir şakaydı; bu kitabın birkaç cilt halinde yayınlanması planlanıyordu - ancak Raleigh 1618'de idam edildiğinden yalnızca ilk cilt tamamlanabildi.
Mel Brooks'un 1981 yapımı filmi
Şarkı için bkz. Dünya Tarihi (Bölüm 1).
Dünya Tarihi, Bölüm I
Yönetmen: Mel Brooks
Senaryo: Mel Brooks
Yapımcı: Mel Brooks
Oyuncular:
Anlatıcı: Orson Welles
Görüntü Yönetmeni: Woody Omens
Kurgu: John C. Howard
Müzik: John Morris
Yapım Şirketi:
Dağıtımcı: 20th Century-Fox
Vizyon Tarihi:
Süre:
92 dakika[1]
Ülke: Amerika Birleşik Devletleri
Dil: İngilizce
Bütçe: 10 milyon dolar[2]
Gişe: 31,7 milyon dolar[3]
Dünya Tarihi, Bölüm I, Mel Brooks tarafından yazılan, yönetilen ve yapımcılığını üstlendiği 1981 Amerikan yapımı bir komedi filmidir. Brooks ayrıca filmde beş rolde oynuyor: Musa, stand-up filozof Comicus, Tomás de Torquemada, Kral Louis XVI ve Jacques, le garçon de pisse. Geniş oyuncu kadrosunda ayrıca Sid Caesar, Shecky Greene, Gregory Hines (ilk film deneyimi), Charlie Callas; ve Brooks'un sık sık çalıştığı isimler Ron Carey, Dom DeLuise, Madeline Kahn, Harvey Korman, Cloris Leachman, Andreas Voutsinas ve Spike Milligan yer alıyor.
Filmde ayrıca Royce D. Applegate, Bea Arthur, Nigel Hawthorne, Hugh Hefner, John Hurt, Phil Leeds, Barry Levinson, Jackie Mason, Paul Mazursky, Andrew Sachs ve Henny Youngman gibi isimlerin kamera görünümleri bulunmaktadır. Orson Welles her hikayeyi anlatıyor.
Bölüm I numaralandırmasını taşımasına rağmen, başlangıçta bir devam filmi planlanmamıştı.[4] Başlık, Sir Walter Raleigh'in Dünya Tarihi adlı eserine bir göndermedir; bu eser birkaç cilt halinde yayınlanmayı amaçlamıştı ancak Raleigh 1618'de tutuklanıp idam edildiği için yalnızca ilk cilt tamamlanmıştır.[5][6] Ancak kırk yıl sonra Hulu, 6 Mart 2023'te prömiyeri yapılan Dünya Tarihi, Bölüm II adlı mini diziyi duyurdu.
Konu
Film, kılıç ve sandalet epikleri ve dönem kostüm draması alt türlerini içeren epik film türünün bir parodisi. Dört ana bölüm, Taş Devri, Roma İmparatorluğu, İspanyol Engizisyonu ve Fransız İhtilali dönemlerinde geçen hikayelerden oluşmaktadır. Diğer ara skeçler arasında On Emir'in verilmesinin ve Son Akşam Yemeği'nin yeniden canlandırmaları yer almaktadır.
Taş Devri
Mağara adamları (Sid Caesar dahil) ateşin icadını, ilk sanatçıyı (bu da ilk eleştirmeni doğurur), ilk evlilikleri (heteroseksüel ve ardından homoseksüel), ilkel silahları (özellikle mızrakları) ve ilk cenazeleri tasvir etmektedirler. Ayrıca birbirlerinin ayaklarını taşlarla ezip böylece ulumalar orkestrası yaratarak erken dönem komedi ve müzik girişimleri de gösterilmektedir.
Eski Ahit
Musa (Mel Brooks), Tanrı'dan (ismi belirtilmeyen Carl Reiner'ın sesi) Yasayı aldıktan sonra üç taş tablet taşıyarak Sina Dağı'ndan iniyor. Musa halka Yasayı verdiğini açıkladığında yanlışlıkla tabletlerden birini düşürüyor ve bu tablet parçalanıyor; o da ilanını 15 Emir'den 10 Emir'e "düzeltiyor".
Roma İmparatorluğu
Comicus (Brooks), stand-up bir komedyen tarzında bilgelik dağıtan bir "stand-up filozofudur". Ajanı Swiftus (Ron Carey) tarafından Sezar sarayında bir iş aldığını bilgilendirilir. Yolda, Miriam (Mary-Margaret Humes) adında bir Vesta Bakiresiyle tanışıp aşık olur ve Josephus (Gregory Hines) adında bir Habeş kölesiyle arkadaş olur.
Josephus, İmparatoriçe Nympho'nun (Madeline Kahn) hizmetine alınır. Comicus İmparator Nero'nun (Dom DeLuise) karşısında performans sergiler ve imparatorun kilosu ve yolsuzluğu hakkında düşüncesizce şaka yapar. Josephus dikkatsizce bir sürahi şarabı Nero'nun kucağına döker ve ölümüne kadar gladyatör dövüşü yapmaları emredilir. Bunun yerine, Miriam ve İmparatoriçe Nympho'nun yardımıyla saraydan kaçarlar.
Comicus, Josephus ve Swiftus kısaca sarayda sığınak bulur ve hadım muhafız olarak poz verirler. Josephus'un belirgin uyarılması ikisini de sahtekar olarak ortaya çıkardığında, Marcus Vindictus (Shecky Greene) önderliğindeki askerler tarafından kovalanırlar. Mucize adındaki bir atın çektiği bir arabada kaçarlar ve kovalayan askerleri sersemletmek için büyük bir esrar eklemini yakarlar.
Comicus garsonluk yapacağı bir iş bulduğu ve İsa'nın havarileriyle Son Akşam Yemeğini yaptığı özel bir odaya yanlışlıkla girdiği Yahudiye'ye yelken açarlar. Comicus (bir ünlem olarak adını modern anlamda kullanarak) İsa'yı (John Hurt) tekrar tekrar kesintiye uğratır. Leonardo da Vinci (Art Metrano) grubun portresini boyamak için gelir ve Comicus'un İsa'nın arkasında, yükselttiği tepsi bir hale gibi göründüğü yerde, hepsinin masanın aynı tarafına oturmalarını söyler.[7]
İspanyol Engizisyonu
İspanyol Engizisyonu bölümü, ünlü Torquemada rolünde Brooks'un yer aldığı geniş bir şarkı ve dans numarasından oluşan görkemli bir Busby Berkeley tarzı prodüksiyonunu parodi eder; mahkumların merhamet yalvarmalarına rağmen "hiçbir şeye Torquemada yapamazsınız" (ondan hiçbir şeyi değiştiremezsiniz) diyen bir herold, Torquemada'yı tanıtır. Komik işkence örnekleri arasında oto-da-fé, dönen bir demir kız ve rahibelerin Esther Williams tarzı bir su balesi sergilediği şekilde yeniden yorumlanmış "su işkencesi" yer almaktadır. Jackie Mason ve Ronny Graham Yahudi işkence mağdurları olarak kamera görünümleri sağlıyor.
Fransız İhtilali
Paris'teki tavernasında Madame Defarge (Cloris Leachman) Fransız İhtilali'ni planlamak için bir kalabalığı kışkırtır. Bu sırada Fransa Kralı Louis (Brooks), danışmanları Kont de Monet (Harvey Korman) ve Béarnaise (Andreas Voutsinas) tarafından köylülerin kendisinden hoşlanmadığını düşündükleri konusunda uyarılır - bu şüphe, kralın köylüleri hedef olarak kullandığı bir iskambil oyunuyla güçlendirilir. Güzel bir kadın olan Mademoiselle Rimbaud (Pamela Stephenson), Kral Louis'den 10 yıldır Bastille'de hapse atılan babasını serbest bırakmasını ister; Kral bunu ancak o gece onunla birlikte olacaksa kabul eder.
De Monet, Kral Louis'i saklanmaya ikna eder ve aristokratların idrar yapmak için kullandığı kovaları tutan ikizi Jacques (aynı zamanda Brooks) kralın yerine geçmek üzere seçilir. O gece Rimbaud, Jacques'ı - Louis olduğunu düşünerek - babasını serbest bırakmak için anlaşmayı yerine getirmek için ziyaret eder, ancak o babasını cinsel ilişki istemeden affeder. Rimbaud ve bunak babası (Spike Milligan) hapishaneden döndükten sonra, köylüler odaya dalar ve "Kral" Jacques'ı giyotine götürür. Rimbaud "sadece bir mucize onu kurtarabilir" diye haykırdığında, Josephus anlaşılamayan bir şekilde Mucize'nin çektiği arabada gelir ve Mucize'nin üstüne binip bir dağın üzerine doğru yola koyulurlar. Dağda "SON" yazmaktadır.
Yakında Gelecek Filmler
Filmin sonu, yakında çıkacak olan Dünya Tarihi, Bölüm II için sahte bir fragman sunmaktadır. Fragmanı Brooks anlatıyor ve "Buz Üzerinde Hitler", "Viking Cenaze Töreni" ve "Uzaydaki Yahudiler" (Star Wars'un bir parodisi) bölümlerinin kliplerini gösteriyor.
Oyuncular
Yapım
Brooks, filmin ilhamının 1979'da yaşanan bir olaydan kaynaklandığını hatırladı:
"20th Century Fox'ta ofisime giderken otoparkta yürürken, Yüksek Anksiyete filminde çalışanlardan biri hareket halindeki bir kamyonun arkasından bana bağırdı. 'Hey Mel, sonra ne olacak? Büyük bir şey mi planlıyorsun?'
Aklıma gelen en büyük başlık aniden ortaya çıktı: 'Evet, şimdiye kadar yapılmış en büyük film. Adı 'Dünya Tarihi'.' Kamyondaki bir başkası bağırdı: 'Bütün dünyayı tek bir filmde nasıl anlatabilirsin?'
'Haklısın,' diye bağırdım. 'Belki de adını 'Dünya Tarihi - Bölüm I' koyarım.'"[8]
Josephus rolünü Richard Pryor oynayacaktı, ancak rolünü çekecekten iki gün önce çokça duyurulan bir olayda ağır yanıklardan dolayı hastaneye kaldırıldı.[8][9] Brooks, Madeline Kahn Gregory Hines'ı önerene kadar rolü çıkaracaktı.[8] John Cleese başlangıçta "Kont de Monet" rolünü oynamak için planlanmıştı, ancak zamanlama sorunları nedeniyle Harvey Korman oyuncu kadrosuna dahil edildi.
Orson Welles, Anlatıcı olarak beş günlük ses kayıt seansı yapacaktı, ancak repliklerini birkaç saat içinde tamamladı.[10]
Comicus'un Sezar sarayına gelişi, Las Vegas'taki Caesars Palace otelinde çekildi.
Three Mile Island kazasına atıfta bulunan bir sahne filmin son kurgusundan çıkarıldı. Brooks, "Bir babam ve annem vardı," dedi, "nükleer erimenin sonucu olarak yarı köpek ve yarı kedi gibi görünmek için makyaj yapılmışlardı. Ancak izleyici ciddi bir şekilde soğuktu ve gülmedi, bu yüzden onu çıkardım."[11]
Vizyon
Eleştirel Karşılama
Film, 36 eleştiriye dayalı olarak Rotten Tomatoes'da %61'lik bir onay oranına sahiptir. Sitenin görüş birliği şöyledir: "Dünya Tarihi Bölüm 1'in 2. bir bölümü hak edecek kadar komedi ilhamı olmayabilir, ancak bu anakronik skeçlerin ara sıra akıllıca olması hala Mel Brooks'un farsa yeteneğinin bir kanıtıdır".[12] 1981 Stinkers Kötü Film Ödülleri'nde En Kötü Film dalında aday gösterildi, ancak Tarzan, the Ape Man'e yenildi. 2007'de yayınlanan revize edilmiş oy pusulası, En Kötü Film adaylığını kaldırdı ve bunun yerine En Acı Verici Şekilde Komik Olmayan Komedi dalında aday gösterdi (bunu kazandı). Ayrıca aynı törende "Engizisyon" için En Kötü Şarkı adaylığını kazandı (Babalık'ten "Bebek Konuşması"na kaybetti).
Roger Ebert filme dört üzerinden iki yıldız verdi ve "en yetenekli komedi film yapımcılarından birinin dağınık, disiplinsiz, bazen utanç verici bir başarısızlığı" olarak tanımladı. Ne ters gitti? Brooks filminin mantığının ne olduğuna dair hiçbir zaman net bir fikre sahip gibi görünmüyor, bu nedenle onu ilerleten güvenli bir anlatı gücü yok."[13] Ancak Gene Siskel filme dört üzerinden üç yıldız verdi ve filmin "önceki çalışmalarından çok şey ödünç almasına" rağmen "bir sürü sağlam kahkaha içerdiğini" söyledi.[14] The New York Times'tan Janet Maslin, "Filmde tanıdık derecede komik birçok fıkra var... Ancak film o kadar ekşi ki, şakaların çoğu ya kötü niyetli ya da skatolojik, ya da her ikisi birden olduğu için mizahi unsuru genellikle alt üst oluyor." diye yazdı.[15] The New Yorker'dan Pauline Kael olumluydu ve "Bu zevke ve tabuya yönelik tam bir saldırı ve beni çok güldürdü." diye yazdı.[16] Variety, onu "ilk yarısında oldukça fazla bol kahkaha sunan, ancak sona çok yaklaşmadan önce soluyan hayal kırıklığı yaratan düzensiz bir farsa" olarak nitelendirdi.[17] Los Angeles Times'tan Sheila Benson, "Muhtemelen herkes şov yapıp birbirleriyle etkileşimde bulunmakla o kadar meşguldü ki, hikayeye dikkat edecek ve 'Komik değil' diyecek kimse kalmamıştı. Sadece komik değil, aynı zamanda büyük, şişkin, çöken bir sıkıntı, beyler." diye yazdı.[18] The Washington Post'tan Gary Arnold, onu "Mel Brooks'u daha iyi ve daha kötü için canlı bir şekilde geri getiren, canlı bir şekilde skeç karışımı olarak nitelendirdi... Önemli ölçüde komik şeyler kendinize rağmen gülen bir şekilde çalışıyor."[19] Leonard Maltin'in film rehberi filme dört üzerinden bir buçuk yıldız verdi ve fıkraların "komikten iğrenç olana kadar çeşitlilik gösterdiğini belirtti. Bir süre sonra daha fazla ivme kalmıyor ve büyük komik oyuncu kadrosunun çabalarına rağmen her şey orada duruyor."[20]
Gişe
Film, Indiana Jones ve Kayıp Ark'ın ve Titanların Çarpışması'nın aynı hafta sonu 484 sinemada gösterime girdi ve 4,8 milyon dolarlık hasılatla hafta sonu dördüncü sırada yer aldı.[3] Raiders, Clash ve Cheech and Chong's Nice Dreams'in ardından.[21] Sinema başına 10.000 dolarlık bir ortalamayla, Brooks'un sinema başına en yüksek açılışını yaptı.[21] Güçlü başlangıca rağmen, kötü ağızdan ağza iletişim gişesini etkiledi. 31,7 milyon dolar hasılat yapmasına rağmen, filmin iyi "izlendiği" ve Brooks'un önceki filmlerinin çok başarılı olduğu için ticari bir hayal kırıklığı olarak kabul edildi.[22]
Ev Medyası
Dünya Tarihi, Bölüm I DVD olarak piyasaya sürüldü. MPAA'ya göre, "kaba cinsel mizah, dil, komik şiddet, seks ve çıplaklık ve uyuşturucu kullanımı" nedeniyle "R" derecesi aldı. Mayıs 2010'da Blu-ray olarak piyasaya sürüldü.
Devam Dizisi
18 Ekim 2021'de Hulu ve Searchlight Television (20th Century'nin kardeş stüdyosu Searchlight Pictures'ın TV bölümü), Dünya Tarihi, Bölüm II adlı bir devam dizisinin yapım aşamasında olduğunu, yapımın 2022 baharında başlayacağını duyurdu. Mel Brooks, Wanda Sykes, Ike Barinholtz ve aynı zamanda başrolleri oynayan Nick Kroll ile birlikte dizinin yapımcılığını ve senaryosunu üstlendi.[23] 6 Mart 2023'te gösterime girdi.[24][25]
Ayrıca bakınız
Kaynakça