Barış güçlerinin ikiyüzlülüğü
Barış gücü, hayal ettiğimiz gibi tehdit altında. Kurallara dayalı uluslararası düzenin zayıflamasına şahit olurken, çatışmaların ardından barışı ve istikrarı sağlamak için bu sistem her yönden tehdit ediliyor. Ancak barış güçlerinin özünde siyasi doğası, bu hayati süreci baltalamakla tehdit ediyor. Flemming Splidsboel Hansen, Rusya'nın Afrika'ya 'barış gücü' bahanesiyle paralı asker güçleri göndermesinin, kavramın savaş için daha dostça bir eşanlamlı hale gelmeden önce tanımlanması gerektiğini savunuyor.
Rus birlikleri, 24 Şubat 2022'de Ukrayna'ya karşı kışkırtılmış ve yasa dışı saldırısını başlatmaya hazırlanırken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus ordusuna, sınır ötesine geçebilecek sözde barışçılar hazırlanması emrini verdi. Birkaç gün sonra, Rus Duma Başkanı Vyacheslav Volodin, Kremlin tarafından başlatılan siyasi gösteriye bağlı kalarak, Rusları "barış gücü operasyonuna katılan askerlerimize ve subaylarımıza" destek vermeye çağırdı. O sırada Rus birlikleri, Ukrayna'daki hedeflere, sivillere de dahil olmak üzere, füze saldırılarında bulunmuş ve Ukrayna topraklarında ilk savaş suçları kaydedilmişti.
___
"Bir ülkenin orduları, başka bir ülkenin izni olmadan başka bir ülkenin topraklarına girdiğinde tarafsız barışçılar değillerdir. Hiçbir şekilde barışçılar değillerdir."
___
"Barış gücü" teriminin bu açıkça kötüye kullanımı, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in endişelerini dile getirmesine neden oldu. "Barış gücü kavramının bozulmasından endişe duyuyorum," dedi ve ekledi ki, "bir ülkenin orduları, başka bir ülkenin izni olmadan başka bir ülkenin topraklarına girdiğinde tarafsız barışçılar değillerdir. Hiçbir şekilde barışçılar değillerdir". Ancak, hem siyasi hem de kavramsal gelişmeler, Rusya'nın uluslararası sonuçları kendi çıkarlarına uygun şekilde şekillendirme çabasıyla barış gücü kavramını daha da istismar etmeye çalışacağını gösteriyor. Bir savaşı barış gücü bahanesiyle başlatmak mantıksız gibi görünse de, Rusya'nın dış politikası hakkında temel bir şey söylüyor.
Bu gelişmeler esasen büyük barış gücü sorularına - ne zaman müdahale edilecek, nerede müdahale edilecek, nasıl müdahale edilecek ve kimin müdahaleye gönderileceği - çok daha sinik ve araçsal bir yaklaşım benimsemeyi içeriyor. İZLEME ÖNERİSİ: Zayıf bir barış Bill Browder, Camila Vergara, Roger Hearing, Malcolm Rifkind, Tariq Ali ile
Bu bir şaka mı?
Rusya'nın barış gücü yaklaşımını araştırırken, birçok meslektaşım bunun bir şaka olup olmadığını sordu. Genel anlayış, Rusya'nın barış gücüyle ilişkilendirilen tarafsız eylemi gerçekleştirebilecek kapasitede olmadığıdır. Çoğu Batılı uzman, bu görüşü, genellikle Rus yetkililerin uygun barış gücü olarak iddia ettikleri operasyonları meşrulaştırmak için ironik bir şekilde "barış gücü" terimini kullanır.
Ancak, Rusya önderliğindeki "barış gücü" operasyonları - toplamda altı - Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Rus dış politikasında çok önemli bir rol oynadı. Bunlar Güney Osetya (Gürcistan), Abhazya (Gürcistan), Transdinyester (Moldova), Tacikistan, Kazakistan ve Dağlık Karabağ (Azerbaycan). Elbette, bugün Sovyet sonrası alanın bu operasyonlar olmadan nasıl görüneceği hakkında kesin bir şey söylemek imkansızdır, ancak Rusya'nın bu alandaki etkisinin şu andakinden çok daha az olması ve diğer eski Sovyet cumhuriyetlerinin çoğunun kendi gelişim yollarını tanımlama özgürlüğüne sahip olmaları son derece muhtemeldir.
Sovyet sonrası alandaki Rus barış gücü - veya "barış gücü" - kayıtları, eleştirmenler tarafından yalnızca "[ülkenin] büyük güç statüsünü ve tarihsel jeostratejik alanındaki baskın rolünü" yeniden sağlamayı amaçlayan modern bir "Monroe Doktrini" olarak sunulmuştur.
___
Bu stratejinin nihai amacı, Rus kaynakları tarafından dile getirildiği gibi, Rusya'nın uluslararası sistemdeki bir meydan okuyucu olarak (kaçınılmaz) yükselişini engellemektir.
___
Bu miras bile, siyasi ve uzman toplulukları içinde, Rusya'nın barış gücü yaklaşımını meşrulaştırmak için tasarlanmış doktrinler ve kavramsal düşüncelerin gelişimine eşlik etti.
Bu gelişmenin arkasındaki baskın çizgi, ABD liderliğindeki kolektif Batı'nın Rus barış gücü çabalarına karşı çıktığını, Rusya'nın Sovyet sonrası alandaki operasyonlarını önlemek için aktif olarak çalıştığını, böylece Moskova'nın bu çatışma ve parçalanma ile karakterize önemli alanı istikrara kavuşturmada daha az başarılı olacağını ileri sürdü.
Aynı çizginin daha aşırı bir yorumu, Batılı devletlerin aynı amaçla, bu alanın istikrarını önlemek için bu alana kasıtlı olarak ek çatışma ve parçalanma enjekte ettiğini savunuyor. Rus kaynakları tarafından dile getirilen stratejinin nihai amacı, Rusya'nın uluslararası sistemdeki bir meydan okuyucu olarak (kaçınılmaz) yükselişini engellemektir. Rus bakış açısına göre, barışı sağlamak eski Sovyet devletlerinin Rusya'nın etki alanının içinde kalması demektir. Bu amaçla, komşulara saldırmak barış gücünün mantıksal bir uzantısıdır. İZLEME ÖNERİSİ: Putin ve kişilik kültü Fiona Hill ile
Çavuşlar gelecekteki barışçılar olarak
Rusya'nın barış gücü için bir doktrini yoktur. Ülkenin operasyonel kılavuzları, dış ve savunma politikalarını düzenleyen diğer doktrinlerden çıkarılmalıdır, ancak bunlar bile çok az şey söylüyor. Barış gücünün dış politika aracı olarak önemini ve Rusya'nın daha fazla barış gücü operasyonuna katılma arzusunu dile getiriyorlar, ancak temel yöntemler hakkında sessiz kalıyorlar. Barış gücü için belirlenmiş bir doktrin olmaması, politika yapıcılara operasyonları tasarlarken ve yürütürken yüksek düzeyde esneklik sunuyor. Son dönemdeki politika gelişmeleri, Rusya'nın gelecekte kendisine daha fazla esneklik sağlamayı planladığını gösteriyor. 2016'daki önceki dış politika doktrini, tüm barış gücü aktörlerinin "özellikle kuvvet kullanımıyla ilgili herhangi bir keyfi yorumlamaya izin vermeyen gerçekçi ve özlü görev emirlerine" güvenmesinin önemini vurguladı, ancak 2023'te gözden geçirilen ve imzalanan yeni bir dış politika doktrini, görev emirlerine hiç değinmiyor.
___
Özellikle genç askerlerin konuşlandırılması konusunda güçlü bir hassasiyet devam ediyor
___
2023'te Rus Duma, seferber edilmiş askerlerin ve çavuşların barış gücü operasyonlarına konuşlandırılacakları için bir yasa çıkardı. Bundan önce, yalnızca sözleşmeli askerler konuşlandırılabiliyordu. Gelecekte seferber edilmiş askerler ve çavuşların barış gücü operasyonlarına gönderilmesine dair herhangi bir karar, prensip olarak, söz konusu askerin iznini gerektirecektir. Bu hüküm, yasanın tartışmalı doğası - özellikle genç askerlerin konuşlandırılması konusunda güçlü bir hassasiyetin devam etmesi - yerine bu askerlerin isteği dışında konuşlandırılmayacakları konusunda kesin bir garanti olarak görülmelidir. Sonuçta, Rus çavuşları askeri komutanları tarafından işgal altındaki Ukrayna'ya sınır ötesine itilmiş ve bunların bazıları öldürülmüştür.
2023 barış gücü konuşlandırma yasası, mevcut asker havuzu da büyük ölçüde artırdı. Bu da, Rusya'nın barış gücü - veya "barış gücü" - operasyonlarına konuşlandırmayı artırmaya çalıştığı anlamına geliyor. Bu, Rusya'nın zaten yer aldığı çeşitli silahlı çatışmaların, barış gücü operasyonlarına yeniden adlandırılmasıyla olabilir. Ukrayna'daki savaş, bunun için olası bir adaydır. Bu, Rus yetkililerin "barış gücü operasyonu" terimiyle Ukrayna'ya karşı yasa dışı ve kışkırtılmış saldırıyı açıp aynı başlık altında kapatmayı hedefler. Rus siyasetçiler tarafından duyurulan bir senaryo, Doğu ve Güney Ukrayna'nın Rus işgali altındaki bölgeleriyle Ukrayna'nın "geri kalanı" arasında silahsızlandırılmış bir bölgenin oluşturulması olurdu. Rus "barışçılar" daha sonra bu bölgeye konuşlandırılabilirdi. "Barış gücü" terimi, Rusya'nın acil operasyonel talepleri yüzünden kurban gidebilir.
Rus yaklaşımının unsurları
Büyük barış gücü sorularına - ne zaman müdahale edilecek, nerede müdahale edilecek, nasıl müdahale edilecek ve kimin müdahaleye gönderileceği - daha fazla baktığımızda, Rusya'daki siyasi ve kavramsal tartışma bir dizi önemli ve geniş kapsamlı değişikliğe işaret ediyor.
İlk olarak, Rusya müdahale edilmesi gereken durumun eşiğini daha da düşürmeye hazırlanıyor. Rusya Askeri Akademisi'nde çalışan önde gelen bir Rus uzman, açıkladığı kadarıyla, "bir dizi durumda, eleştirel askeri-siyasi koşullar altında, BM veya başka bir yetkili kuruluştan görev emri olmadan, bir çatışmaya doğrudan silahlı müdahaleye izin veren 'Rus barış gücü modeli'ne' işaret ediyor ve hızla çözmeyi amaçlıyor".[1] Rusya'nın ulusal veya belki de rejim çıkarlarını korumak için ihtiyaç duyduğu durumlarda daha fazla "barış gücü" müdahalesi yapmasını bekleyebiliriz, böylece politikalarının daha geniş kabulünü sağlamak için sürece "barış gücü" etiketi yapıştırır. Zaten belirtildiği gibi, 2023 dış politika doktrini görev emirlerine hiç değinmiyor.
___
Rus özel askeri şirketleri özel değildir; devlet tarafından yönetilir ve finanse edilir ve Rus devletinin uzantısı olarak hizmet verir.
___
İkinci olarak, Sovyet sonrası alan Rusya için kritik önem taşımaya devam ediyor ve ülke bu alandaki güç pozisyonunu korumak için çok ileri gideceğe benziyor. Ukrayna'da Rusya, savaşta olağanüstü vahşetle ve savaş yasalarıyla ve kendi birlikleriyle tam bir saygısızlık göstererek savaşmaktadır. Ancak Rusya, Batı'dan izole edilerek ve Ukrayna'da baskı altında bulunurken, yeni müttefikler edinme ihtiyacı doğdu. Afrika kıtası burada dikkat çekiyor. 2022'deki Ukrayna'nın tam ölçekli işgalinden önce bile Rus liderleri için yüksek öncelikliydi - örneğin 2019 Soçi Rusya-Afrika Zirvesi ile gösterildiği gibi - Rusya, siyasi baskı veya hatta açık protesto ile karşı karşıya olan Afrika liderlerini desteklemek için daha fazla askeri müdahale sunması olasıdır. Rus birlikleri, en önemlisi Tacikistan ve Kazakistan'daki Sovyet sonrası alandaki siyasi müttefikleri kurtarmak için sözde barış gücü operasyonlarına müdahale etti ve bu operasyonlar, daha küçük ölçekte, Afrika'da kolayca tekrarlanabilir.
Üçüncü olarak, Rusya, fiziksel, siber ve bilişsel alanları kapsayan "barış gücü" operasyonlarına daha fazla güveneceği varsayılıyor. Tam bir çok alanlı yaklaşım. Rus barış gücü literatürü, Rus araç setine daha gelişmiş Bilgi Operasyonları veya Psikolojik Operasyonlar dahil etmenin gerekliliği konusunda daha fazla bakış açısı sunuyor. Amaç, müdahale alanlarındaki hedef nüfusları etkilemek olacaktır, örneğin çeşitli Afrika ülkelerinde. Bu açıkça son derece tartışmalı. Putin rejimi, 1980'lerin başlarındaki Sovyetler Birliği'nden beri görülmeyen bir şekilde kendi nüfusunu bastırıyor ve kontrol ediyor. Siber alanın sunduğu tüm fırsatları kullanarak, dijital gözetim ve rejimi propagandası doğrudan insanların ekranlarına sunularak, Rus yetkililer, dört on yıl önceki Sovyet muadillerinden bile daha ileri gidiyor. Barış gücü için tam bir çok alanlı yaklaşım, yerel nüfusları bastırmak ve kontrol etmek için gelişmiş araçları içerecek ve çatışma, nefret mesajlarını yayacak ve toplumu iç ve dış düşman güçlerden "koruma" ihtiyacını vurgulayacaktır.
İZLEME ÖNERİSİ: Bill Browder ile Putin'i Hayatta Kalmak Üzerine görüşmesi
Son olarak, Rusya "barış gücü" operasyonlarına daha fazla Özel Askeri Şirket (ÖAS) konuşlandıracaktır. Rus ÖAS'lerinin özel olmadığını anlamak önemlidir; devlet tarafından yönetilir ve finanse edilir ve Rus devletinin uzantısı olarak hizmet eder. Siyasi emirler doğrultusunda hareket ederler. ÖAS'ler, Rus devleti için birçok avantaj sunar. Belki de en önemlisi, Rus devletinin reddedilebilirlik sunmasıdır. Rusya, sınırları içinde ÖAS'lerin varlığına resmi olarak izin vermese de, en önemlisi Wagner Grubu olmak üzere bir kaçına güveniyor, yetkililer herhangi bir bağlantıyı reddederek, ÖAS'lerin Rusya'da yasal hale getirilmediği için herhangi bir ÖAS'nin olamayacağını savunuyor. Rus ÖAS'leri tarafından yürütülen "barış gücü" operasyonları Rus devleti tarafından tanınacaktır, ancak Rus devleti bu ÖAS'lerin bağımsız ve siyasi talimatlar olmadan çalıştığını ısrar edecektir. Ek avantajlar arasında, kısa süre içinde konuşlandırılabilen ve Rus kamuoyundan tamamen bağımsız esnek bir araç olması yer almaktadır. Soykırım ve savaş suçları ile ilgili sorular sorulmamaktadır ve sorulsa da Rus yetkililer herhangi bir bilgi ve sorumluluktan yadsıyacaktır.
Bu, barış gücünü en kötü aşırı durumlardan kurtarmayı uman herkes için rahatsız edici bir gelişmedir. Uluslararası sistemdeki önemli bir güç ve BM Güvenlik Konseyi'nin daimi bir üyesi olan Rusya, barış gücünün nasıl yapılacağı standartlarını belirlemede önemli bir rol oynuyor. Müdahale için eşiğin düşürülmesi, otoriter liderleri desteklemeyi amaçlayan operasyonlara "barış gücü" etiketinin sinik kullanımı, Rus tarzı siber ve bilgi operasyonlarının artan kullanımı ve herhangi bir yasal kontrole tabi olmadan faaliyet gösteren devlet tarafından yönetilen müteahhitlerin konuşlandırılması, karşı karşıya kalacağımız senaryodur. O zaman çok şey kaybedilecek.