Bugün öğrendim ki: Türkmenistan diktatörü müzik yapıyor ve Türkmenler, isteseler de istemeseler de düğünlerde mutlaka müzik dinliyor. Bunlardan biri de diktatörün en sevdiği atı hakkında bir rap şarkısı.
Şubat ayının başlarında, Türkmenistan'ın batısındaki Balkan vilayetinde bulunan çok sayıda kaynak, yetkililerin halkı düğün partilerinde eski Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhamedov'un şarkılarını çalmaya zorladığını paylaştı. Radyo Özgür Avrupa/Radyo Özgürlük'ün Türkmen servisi Radyo Azatlık'a göre, bu, yetkililerin düğünlerde çalınan şarkıların çoğunluğunun Türkmen olmasını sağlamaya yönelik daha geniş bir gerekliliğinin parçası.
Bu konuda resmi bir kararname bulunmuyor; gelin ve damatlar, düğünlerden önce ziyaret ettikleri evlendirme dairelerinde yeni kısıtlamalar hakkında bilgilendiriliyor. Bildirilenlere göre, düğünlerin yapıldığı restoranların sahipleri, bu gayri resmi direktifi Berdimuhamedov'un iki yedi dakikalık şarkısını çalarak ve tüm şarkıların en az yüzde 80'inin Türkmen olmasını sağlayarak uyguluyor.
Yeni müzikal uygulama, Berdimuhamedov'un Türkmenistan'daki günlük yaşam üzerindeki kalıcı etkisinin bir göstergesidir. Mart 2022'de cumhurbaşkanlığından çekildikten sonra bile, yurt içinde ve yurt dışında manşetlere çıkmaya devam ediyor. 15 yıllık cumhurbaşkanlığı döneminde zirveye ulaşan müzik macerası, Türkmenistan'ın uzun süredir devam eden kişilik kültü geleneğini özetlediği için araştırılmaya değer.
Türkmenbaşı ve Arkadag
Berdimuhamedov, Türkmenistan'ın ilk cumhurbaşkanı ve eksantrik diktatör Saparmurat Niyazov'un Aralık 2006'daki ölümünün ardından yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde zafer kazandıktan sonra Şubat 2007'de iktidara geldi. Niyazov, Türkmenistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazandıktan sonra 1991'de cumhurbaşkanı olmuştu.
Niyazov'un yönetimi sırasında, kendisine "Türkmenbaşı" (Tüm Türkmenlerin babası) unvanını vermesi, başkent Aşkabat'ta devasa bir altın heykelini inşa etmesi ve tüm vatandaşları Ruhnama (Ruh Kitabı) adlı kitabını okumaya zorlaması gibi diktatörlük ve kişilik kültü uygulamalarıyla karakterize edilmiş izole bir devlet haline getirdi.
Berdimuhamedov'un siyasi reformlar uygulama vaatlerine rağmen, Türkmenistan yönetim tarzı açısından önemli değişiklikler kaydetmedi, çünkü Berdimuhamedov Niyazov'un bıraktığı yerden devam etti ve belki de daha büyük bir kişilik kültü inşa etti. Niyazov'a benzer şekilde, kendisine "Arkadag" (Koruyucu) unvanını verdi ve Niyazov'un heykeli başkentten taşındıktan sonra Aşkabat'ta at üstünde altın bir heykelini dikti.
Bir şarkıcı, şair ve DJ
Berdimuhamedov'un kişilik kültünün önemli bir parçası, müzik kariyeridir. Türkmenistan halkı, kendi şarkısı olan "Sana menin ak güllerim" (Sen benim beyaz çiçeklerimsin)i doğum gününün ulusal televizyonda yayınlanan kutlamasında seslendirdiğinde, 2011 yılında onun müzik ve şiir yetenekleriyle tanıştı.
İşte "Sana menin ak güllerim" şarkısının YouTube videosu.
O zamandan beri çeşitli sahnelerde çok sayıda şarkı seslendirdi. Bazıları hatta doğaçlamaydı veya öyle sunulmuştu. 2017'de, Berdimuhamedov'un bir gaz kimyasal kompleksini inşa eden inşaat işçileriyle yaptığı toplantıda, bir işçi ona görünüşte bozuk bir gitarla şarkı çalmaya çalıştıktan sonra aniden "Bagt nury" (Mutluluk ışığı) şarkısını seslendirdi.
İşte Berdimuhamedov'un işçilerin önünde "Bagt nury" şarkısını seslendirdiği YouTube videosu.
Berdimuhamedov ayrıca popüler şarkıların coverlarını da yapıyor. 2018'de, popüler Sovyet rock grubu "Krug"a ait "Karakum" adlı Rus şarkısının yorumu, Uluslararası Kadınlar Günü vesilesiyle Türkmen kadınları için çalındı. Şarkı, topraklarında bulunan Karakum Çölü hakkında olduğu için Türkmenistan'da popülerdi.
İşte Berdimuhamedov'un "Karakum" şarkısının yorumunun YouTube videosu.
Şarkıcı Berdimuhamedov'un önemli bir yardımcısı, şarkılar için müzik besteleyen ve dedesini kişisel sanatsal sınırların ötesine geçmeye ve daha modern müzik türlerini ve farklı dillerde şarkı söylemeyi denemeye iten torunu Kerimguly'dir. İkisi birlikte birkaç şarkı seslendirdiler. Bunlardan biri, Türkmen Ahal-Teke atı ve ulusal sembol olan benzer isimli bir tay hakkında bir rap şarkısı olan "Rovach" (Refah)tır. Berdimuhamedov bu atların hayranı ve 130'dan fazlasına sahip olduğu bildiriliyor.
İşte "Rovach" şarkısının YouTube videosu.
Bu ikilinin oluşturduğu bir diğer rap şarkısı ise "Sportly Turkmenistan" (Sportif Türkmenistan) adını taşıyor. Her ikisi de şarkı söylüyor ve enstrüman çalıyor, Kerimguly İngilizce, Berdimuhamedov ise ülkedeki spor gelişimi hakkında Türkmence şarkı söylüyor.
İşte "Sportly Turkmenistan" şarkısının YouTube videosu.
İkilinin seslendirdiği bir başka çok dilli şarkı, Türkmenistan'da iyi şeylerin ve nimetlerin devam etmesini istiyor ve adı yok gibi görünüyor. 2018'deki bir yılbaşı partisinde İngilizce, Türkmence ve Almanca olarak seslendirildi. Şarkı, Berdimuhamedov'un ilk kez Almanca şarkı söylemesi nedeniyle manşetlere çıktı.
İşte isimsiz şarkının YouTube videosu.
Berdimuhamedov'un şiir yetenekleri, 2015 yılında Guinness Dünya Rekorları'na girmesine yardımcı oldu. Yazdığı şiirin "İleri, sadece ileri, vatanım Türkmenistan" adlı vatansever bir şarkıya dönüştürülmesinin ardından, güneybatı Mary'de 4.166 kişi tarafından aynı anda canlı olarak seslendirilerek yeni rekor kırıldı. Şarkı, 2017'de Aşkabat'ta düzenlenen 2017 Asya Kapalı ve Savaş Sanatları Oyunları'nın resmi marşı olarak seçildiğinde daha fazla ün kazandı.
İşte rekor kıran şarkının performansının YouTube videosu.
Şiirindeki bu rekor kıran başarısını, başka şarkılar için söz yazarak sürdürdü. 2021'de, başkentin 140. yıldönümünde "Ak şäherim Aşgabat" (Beyaz şehrim Aşkabat) adlı bir şarkı yayınlandı. Berdimuhamedow, Aşkabat adlı bir Ahal-Teke tayıyla tanıştıktan sonra bunun için şarkı sözleri yazmaya ilham aldı. Şarkı, Kerimguly müzik besteledikten sonra bir grup Türkmen şarkıcı tarafından seslendirildi.
İşte "Ak şäherim Aşgabat" şarkısının YouTube videosu.
2023'te şair Berdimuhamedov, "Yaşlara gutlag" (Gençlere tebrikler) adlı başka bir şarkı için söz yazdı. Genç Türkmenleri hedeflerine ulaşmaları için teşvik etmek amaçlı. Şarkıyı ilk kez seslendiren Türkmenistan'ın Onurlu Sanatçısı Dovlet Amalykov, bunu "bir ebeveynin kalbinin en derin özlemlerini yücelten neşeli bir vokal ve enstrümantal kompozisyon" olarak nitelendirdi.
Berdimuhamedov'un müzik yetenekleri, DJ becerilerini de içeriyor. 2015'te Türkmen yetkililerinin çocukları için düzenlenen yılbaşı partisinde, torunlarının yanında DJ kabininde yer alarak Justin Timberlake'in "Can't stop the feeling" adlı şarkısını çaldı.
İşte Berdimuhamedov'un çocukların yılbaşı partisinde DJ'lik yaptığı YouTube videosu.
DJ Berdimuhamedov, 2019'da sahneye döndü ve yılbaşı partisinde yetişkinler için müzik çaldı, katılımcılar onun becerilerine alkışlayarak ve dans ederek hayranlıklarını gösterdiler.
İşte Berdimuhamedov'un bir yılbaşı partisinde DJ'lik yaptığı YouTube videosu.
Çok yetenekli bir adam
Müzik, Berdimuhamedov'un birçok yeteneğinden sadece biri. Kitap yazma, silah atış yapma, ralli arabaları kullanma, egzersiz yapma, ata binme, futbol oynama ve spor arabaları tasarlama gibi çeşitli aktivitelerle düzenli olarak televizyonda görünüyor. Berdimuhamedov'u her alanda usta olarak gösteren tüm bu yan uğraşlar, etrafındaki kişilik kültünün oluşmasına ve pekişmesine yardımcı oldu.