Bugün öğrendim ki: Leopold von Sacher-Masoch'un "mazoşizm" teriminin kendisine atfen kullanılmasından dolayı büyük bir utanç duyduğunu söyledi.
Avusturyalı yazar (1836–1895)
Leopold Ritter[2] von Sacher-Masoch (Almanca: [ˈleːopɔlt fɔn ˈzaxɐ ˈmaːzɔx]; 27 Ocak 1836 – 9 Mart 1895), Galiciya hayatını konu alan romantik öyküleriyle tanınmış Avusturyalı bir asilzade, yazar ve gazeteciydi. Mazoşizm terimi, çağdaşı Avusturyalı psikiyatrist Richard von Krafft-Ebing tarafından onun adından türetilmiştir. Masoch, adının bu şekilde kullanılmasını onaylamadı.[3]
Hayatı boyunca Sacher-Masoch, özellikle kurgu ve kurgu dışı eserlerinde savunduğu sosyalist ve hümanist ideallerle bilinen bir edebiyat adamı, ütopik bir düşünür olarak tanınıyordu. Eserlerinin çoğu İngilizceye çevrilmemiştir.
Biyografi
[düzenle]
Erken yaşam ve eğitim
[düzenle]
Von Sacher-Masoch, o zamanlar Avusturya İmparatorluğu'nun bir eyaleti olan Galiçya ve Lodomeria Krallığı'nın başkenti Lemberg şehrinde (şimdiki Lviv, Ukrayna) Roma Katolik bir ailede doğdu. Ailesi, Avusturyalı bir devlet memuru olan[4] Leopold Johann Nepomuk Ritter von Sacher ve Ukraynalı bir soylu kadın olan Charlotte Josepha von Masoch'tu.[5] Baba daha sonra, eşinin ailesinin isteği üzerine (soyun son temsilcisiydi) soyadını eşinin soyadı olan von Masoch ile birleştirdi. Von Sacher, Lemberg'de İmparatorluk Polis Kuvvetleri Komiseri olarak görev yaptı ve Avusturya İmparatoru tarafından verilen Sacher-Masoch soyadıyla yeni bir Avusturya soyluluk unvanıyla onurlandırıldı.[6]
Leopold, Graz Üniversitesi'nde hukuk, tarih ve matematik okudu (1856'da tarih doktorasını aldı) ve mezun olduktan sonra orada öğretim görevlisi oldu.[7]
Galiçyalı hikaye anlatıcısı
[düzenle]
Erken dönem, kurgusal olmayan yayınlarında çoğunlukla Avusturya tarihi ele alındı. Aynı zamanda Masoch, memleketi Galiçya'nın folkloruna ve kültürüne yöneldi. Kısa süre sonra ders vermeyi bıraktı ve serbest bir edebiyat adamı oldu. On yıl içinde kısa öyküleri ve romanları tarihsel kurgusal olmayan eserlerine baskın geldi, ancak tarihsel temalar kurgusuna nüfuz etmeye devam etti.[6]
Panslavist fikirler Masoch'un edebi çalışmalarında yaygındı ve Galiçya'da yaşayan çeşitli etnik gruplar arasında pitoresk tipleri tasvir etme konusunda özel bir ilgi duyuyordu. 1860'lardan 1880'lere kadar birkaç cilt Yahudi Kısa Öyküleri, Lehçe Kısa Öyküleri, Galiçya Kısa Öyküleri, Alman Mahkemesi Öyküleri ve Rus Mahkemesi Öyküleri yayınladı.
Kain'in Mirası
[düzenle]
1869'da Sacher-Masoch, yazarın estetik Weltanschauung'unu (dünya görüşünü) temsil edecek olan Kain'in Mirası ortak başlığı altında görkemli bir kısa öykü dizisi tasarladı. Döngü, Masoch'un yazılarının kendine özgü bir özelliği haline gelen kadın düşmanı temaları ortaya koyan Gezgin manifestosuyla başladı. Planlanan altı ciltten sadece ilk ikisi tamamlandı. 1880'lerin ortalarında Masoch, Kain'in Mirası'nı bıraktı. Bununla birlikte, dizinin yayınlanan ciltleri Masoch'un en bilinen öykülerini içeriyordu ve bunlardan Veneryada Kürkler (1870'te yayınlandı) bugün en ünlüsüdür. Roman, Sacher-Masoch'un fantezilerini ve fetişlerini (özellikle kürk giyen baskın kadınları) dile getirdi. Metresleri ve eşleriyle fantezilerini yaşamak için elinden gelenin en iyisini yaptı. 1873'te Angelika Aurora von Rümelin ile evlendi.
Özel hayat ve Veneryada Kürkler'e ilham kaynağı
[düzenle]
Fanny Pistor, yeni ortaya çıkan bir edebiyat yazarıydı. Yayınlanmaya uygun hale getirmek için yazımını geliştirme önerileri almak üzere, varsayılan ad ve hayali unvanı Baron Bogdanoff altında onunla iletişime geçtikten sonra Sacher-Masoch ile tanıştı. Veneryada Kürkler'in ilham kaynağıydı. Erotik roman, mazoşizm kelimesini doğurdu.[8][9]
Son yıllar
[düzenle]
1874'te Masoch, Gründerzeit döneminde Alman toplumunun bir portresini sunma girişimi olan Die Ideale unserer Zeit (Çağımızın İdealleri) romanını yazdı.[10]
Ellili yaşlarının sonlarında ruh sağlığı bozulmaya başladı ve hayatının son yıllarını psikiyatri bakımında geçirdi. Resmi raporlara göre 1895 yılında Lindheim'da öldü. (O zamanlar Altenstadt yakınlarında bulunan Lindheim, 1971'de Altenstadt belediyesine dahil edildi.) Masoch'un 1905'te Mannheim'daki bir akıl hastanesinde öldüğü de iddia ediliyor.[11]
Bilgi yarışması
[düzenle]
Sacher-Masoch, Avusturya doğumlu annesi Eva von Sacher-Masoch aracılığıyla merhum İngiliz rock yıldızı ve film oyuncusu Marianne Faithfull'un büyük büyük amcasıdır.[12] 2025 Ocak ayında öldü.
Mazoşizm
[düzenle]
Mazoşizm terimi, 1886 yılında Avusturyalı psikiyatrist Richard Freiherr von Krafft-Ebing (1840–1902) tarafından Psychopathia Sexualis adlı kitabında kullanılmıştır:
...Bu cinsel anormalliği "Mazoşizm" olarak adlandırmakta haklı hissediyorum, çünkü yazar Sacher-Masoch, o zamana kadar bilim dünyasına bu kadar bilinmeyen bu sapmayı sıklıkla yazılarının alt yapısı haline getirmiştir. Renk körlüğünü keşfeden Dalton'dan "Daltonizm" teriminin bilimsel oluşumunu izledim.
Son yıllarda Sacher-Masoch'un sadece Mazoşizm şairi değil, aynı zamanda anormalliğe bizzat yakalandığını kanıtlayan gerçekler ortaya konmuştur. Bu kanıtlar bana kısıtlama olmaksızın iletilmiş olsa da, bunları kamuoyuna açıklamayı reddediyorum. Yazarın bazı hayranları ve kitabımın bazı eleştirmenleri tarafından bana yöneltilen "saygı duyulan bir yazarın adını cinsel içgüdünün bir sapkınlığıyla birleştirdim" suçlamasını reddediyorum. Bir insan olarak Sacher-Masoch, cinsel duygularında bir anormallik yaşamasından dolayı kültürlü emsallerinin gözünde hiçbir şey kaybetmez. Bir yazar olarak, çalışmasının etkisi ve içsel değeri söz konusu olduğunda ciddi şekilde zarar gördü, çünkü sapkınlığını edebi çabalarından çıkardığı sürece yetenekli bir yazardı ve normal cinsel duygular tarafından motive edilseydi gerçek bir büyüklüğe ulaşmış olurdu. Bu bakımdan, ister iyi ister kötü anlamda olsun, vita sexualis'in insan zihninin oluşumu ve yönlendirilmesi üzerindeki güçlü etkisine ilişkin dikkate değer bir örnektir.[13]
Sacher-Masoch, Krafft-Ebing'in iddialarından memnun değildi. Bununla birlikte, Aurora von Rümelin'in anıları Meine Lebensbeichte (Benim Hayat İtirafım; 1906) Berlin'de Wanda v. Dunajew (Veneryada Kürkler'deki baş karakterlerden biri) takma adı altında yayınlanana kadar Masoch'un özel hayatının ayrıntıları belirsizdi. Ertesi yıl, "Wanda von Sacher-Masoch" tarafından Fransızca bir çeviri olan Confession de ma vie (1907), Paris'te Mercure de France tarafından basıldı. Fransızca baskının İngilizce çevirisi, RE/Search Publications tarafından Wanda von Sacher-Masoch'un İtirafları (1991) olarak yayınlandı.
Seçilmiş bibliyografya
[düzenle]
Ana madde: Leopold von Sacher-Masoch bibliyografya
1858 Bir Galiçya Hikayesi 1846
1865 Kaunitz
1866 Kolomiya'nın Don Juan'ı
1867 Macaristan'ın Son Kralı
1870 Boşanmış Kadın
1870 Kain'in Mirası Cilt 1: Aşk (en ünlü eseri Veneryada Kürkler'i içerir)
1872 Sahte Ermine
1873 Kadın Sultan
1873 Viyana'nın Messalinaları
1873–74 Rus Mahkemesi Hikayeleri: 4 Cilt
1873–77 Viyana Mahkemesi Hikayeleri: 2 Cilt
1874/76 Liebesgeschichten aus verschiedenen Jahrhunderten [Farklı Yüzyıllardan Aşk Hikayeleri], 3 cilt, "Die Bluthochzeit zu Kiew" ("Kiev'de Kanlı Düğün"), "Ariella"yı içerir
1874 Die Ideale unserer Zeit [Çağımızın İdealleri][14]
1875 Galiçya Hikayeleri
1877 Önyargısız Adam
1877 Kain'in Mirası. Cilt 2: Mülkiyet
1878 Yeni Hiob
1878 Yahudi Hikayeleri
1878 Kadın Düşmanlarının Cumhuriyeti
1879 Silüetler
1881 Yeni Yahudi Hikayeleri
1883 Die Gottesmutter (Tanrı Annesi)
1886 Ebedi Gençlik
1886 Leh Gettosundan Hikayeler
1886 Dünya Tarihinin Küçük Gizemleri
1886 Kiev'de Kanlı Düğün'[15]
1887 Leh Hikayeleri
1890 Cennetteki Yılan
1891 Yalnız
1894 Aşk Hikayeleri
1898 Entre nous
1900 II. Katerina
1901 Afrika'nın Semiramis'i
1907 Şiddetli Kadınlar
Ayrıca bakınız
[düzenle]
BDSM
Avusturyalı yazarlar listesi
Marquis de Sade
Kurguda sadizm ve mazoşizm
O'nun Hikayesi
Notlar
[düzenle]
Daha fazla okuma
[düzenle]
Bach, Ulrich E, "Sacher-Masoch'un Ütopik Çevreleri." Wayback Machine'de 30 Temmuz 2019 tarihinde arşivlendi. The German Quarterly 80.2 (2007): 201–219.
Biale, David, "Mazoşizm ve Filosemitizm: Leopold Von Sacher-Masoch'un Tuhaf Vakası", Çağdaş Tarih Dergisi 17 (1982), 305–323.
Deleuze, Gilles, "Soğukluk ve Zulüm," Mazoşizm'de, New York: Zone Books (1991).
John K. Noyes, Teslimiyetin Ustalaşması. Mazoşizm İcatları. Ithaca: Cornell University Press 1997.
Carlo Di Mascio, Masoch sovversivo. Cinque studi su Venus im Pelz, Firenze, Phasar Edizioni, 2018. ISBN 978-88-6358-488-2
Alison Moore, Mazoşizm-sadizm olmaksızın Deleuze ikiliğinde Farkı Kurtarma. Angelaki 14 (3), Kasım 2009, 27–43.
Alison M. Moore, Modernitenin Cinsel Mitleri: Sadizm, Mazoşizm ve Tarihsel Teleoloji. Lanham: Lexington Books, 2016. ISBN 978-0-7391-3077-3