Bugün öğrendim ki: 2012 yılında Hindistan Patent Ofisi, Bayer Pharma'nın kanser ilacı Nexavar üzerindeki patentini geçersiz kılan zorunlu bir lisans yayınladı. Bu lisans, Hintli bir jenerik ilaç firmasının ilacı yerel olarak üretmesine ve Bayer'in aylık 5.500 dolar yerine sadece 175 dolara satmasına olanak tanıdı ve tedaviyi çok daha erişilebilir hale getirdi.
Hindistan'ın, bir jenerik firmaya -Bayer'in kanser ilacı Nexavar (sorafenib) için- verdiği ilk zorunlu lisans, önde gelen bir STK'ya göre "ilaç fiyat bariyerlerini aşmak için oyun değiştirici bir hamle."
Hindistan Patent Ofisi'nin en yüksek yetkilisi olan Hindistan Patent Kontrolörü, Bayer'in ilaca erişimi uygun fiyatlı hale getirememesi üzerine, karaciğer ve böbrek kanserlerinin tedavisinde kullanılan Nexavar için Hint jenerik şirketi Natco Pharma Ltd.'ye zorunlu lisans verdi, diyor hükümet dışı kuruluş Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF). Karar, Natco'nun ilaç için Bayer'e telif ücreti ödemesini gerektiriyor.
MSF'ye göre bu "tarihi" karar, ilacın fiyatını kişi başı aylık 5.500$'dan sadece 175$'a düşürecek - yaklaşık %97'lik otomatik bir fiyat indirimi.
Ayrıca kararın önemli bir emsal teşkil ettiğini, çünkü Hindistan'da hala patent altında olan yeni ilaçların, bazı en yeni HIV/AIDS ilaçları da dahil olmak üzere, maliyetlerinin çok küçük bir kısmına jenerik versiyonlarının üretilebileceği, onları daha uygun fiyatlı hale getireceği ve en çok ihtiyaç duyanlara erişimi genişleteceği tahmin ediliyor.
Kuruluş, Patent Ofisi'nin kararının sadece yerel üretimle sınırlı kalmasından duyduğu üzüntüyü dile getirse de, bu yeni emsalin gelecekte uygulanabileceği ve ihraç edilecek ilaçları da içerecek şekilde genişletilebileceğini umuyor. "Bu, MSF'nin ve gelişmekte olan dünyadaki diğerlerinin dünyanın en yoksul insanlarını tedavi etmek için güvendikleri ilaçların uygun fiyatlılığını önemli ölçüde etkileyecektir," diyor.
Bayer'in Hindistan'daki Nexavar tekelini fiilen sona erdiren Ofis'in kararı, sadece firmanın ilacın erişilebilir ve uygun fiyatlı hale getirecek bir seviyede fiyatlandırmamasına değil, aynı zamanda Bayer'in Hindistan içinde yeterli ve sürdürülebilir miktarlarda mevcut olmasını sağlayamamasına da dayanıyor, diyor MSF.
Patent Kontrolörü PH Kurian kararında, "bir hakkın mutlak olamayacağını, bir patent sahibine verildiğinde, hakkın kamuoyuna karşı yükümlülükler de taşıdığını, bu hakların ve yükümlülüklerin dindar bir şekilde kullanılması ve yerine getirilmesi durumunda birbirlerini dengeleyeceğini, küçük bir dengesizliğin son derece istenmeyen sonuçlar doğurabileceğini, bu davada söz konusu olanın bu haklar ve yükümlülükler arasındaki ince denge olduğunu" yazıyor.
MSF'nin erişim kampanyasının direktörü Tido von Schoen-Angerer, "Bu davayı yakından takip ediyoruz çünkü HIV'i tedavi etmek için daha yeni ilaçlar Hindistan'da patentli ve bunun sonucunda fiyatlar ulaşılamaz hale geliyor" diye yorumladı.
"Ancak bu karar, umut vadeden bir emsal teşkil ediyor - patent altındaki yeni ilaçların da jenerik üreticiler tarafından fiyatın çok küçük bir kısmına üretilebileceğini, telif ücretlerinin patent sahibine ödeneceğini gösteriyor. Bu, patent sahiplerini telafi ederken aynı zamanda rekabetin fiyatları düşürmesini sağlıyor," dedi.
Zorunlu lisans, Mumbai'deki Patent Kontrolörü tarafından Natco'ya sekiz yıl boyunca -2020'ye kadar- Nexavar'ın Hindistan'da patentli kalması ve %6 oranında belirlenmiş bir telif ücreti ödenmesi şartıyla verildi. Patent 2008 yılında başladı.
Bayer, karardan hayal kırıklığına uğradığını ve Hindistan'daki fikri mülkiyet haklarını daha fazla savunmak için seçeneklerini değerlendireceğini söyledi; Natco ise, Hindistan'daki acı çeken kitlelere hayat kurtaran ilaçların uygun fiyatlı olarak temin edilmesi için "yeni bir olanak açacağını" söyleyerek kararı memnuniyetle karşıladı.