Araştırmacılar, Neandertal'e ait 43.000 yıllık insan parmak izi buldu
Arkeologlar uzun zamandır insan sembolik davranışının kökeni hakkında tartışıyorlar. Baskın fikir, yalnızca modern insanların (Homo sapiens) karmaşık sembolik düşünce ve davranışlara, örneğin sanat eseri yaratma, takı yapma veya ritüellere katılma gibi yetenekli olduğuydu. Bununla birlikte, artan kanıtlar Neandertallerin de aynı zamanlarda bağımsız olarak sembolik davranışlar geliştirdiğini gösteriyor.
Bu kanıtlar arasında Neandertal yerleşim yerlerinde bulunan süslenmiş kırmızı toprak parçaları ve kişisel süs eşyaları yer alıyor. Bu iddiayı daha da destekleyen araştırmacılar, 43.000 yıl öncesine tarihlenen, boyanmış bir kaya parçasına basılmış en eski Neandertal parmak izini buldular. Bu kaya parçası, en eski bilinen ve en eksiksiz Neandertal parmak izini içeren kırmızı toprak pigmenti içeriyor.
Arkeoloji ve Antropoloji Bilimleri dergisinde yayınlanan çalışmanın yazarları, “Bu obje, Neandertallerin soyutlama kapasiteleri hakkındaki anlayışımıza katkıda bulunarak, tarih öncesinde en eski insan yüzü sembolizasyonlarından birini temsil edebileceğini öne sürüyor” diyorlar.
Bu arkeolojik eser, Temmuz 2022'de İspanya'nın orta kesiminde bulunan San Lázaro kaya sığınağının Mousterian yerleşim yerinde yapılan kazılar sırasında keşfedildi.
Araştırmacılar, ize insanın ait olduğunu belirlemek için çok bantlı teknikler ve adli tıp kimlik belirleme yöntemleri kullandılar. Yüzeyin yüksek çözünürlüklü ve ayrıntılı topografik görüntülerini elde etmek için ekip, hasarı en aza indirmek için ekstra özen göstererek örnekten üç mikro numune dikkatlice topladı.
Yerin aynı arkeolojik seviyesinden araştırmacılar, çoğunlukla çekiç taşları veya baltalar gibi faydacı amaçlar için kullanılan 23 çakıl taşı buldular. Bununla birlikte, taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve çok bantlı analiz, kırmızı nokta bulunan kaya parçasının dekoratif amaçlarla işlendiğini ortaya koydu.
Araştırmacılar, çakıl taşının bir nehir yatağından toplandığını ve kaya sığınağının içine taşındığını varsayıyorlar. Kırmızı toprak, özellikle pigmente batırılmış bir parmak ucuyla uygulanmıştır. Ama Neandertaller bunu neden yaptılar?
Ekip, kayanın göz, ağız ve burun içeren bir insan yüzünü andıran görsel bir sembol olduğunu öne sürüyor. Ortadaki kırmızı toprak noktası, burun sırtı gibi görünen şeyi vurgulamak için kasıtlı olarak çakıl taşının üzerine yerleştirilmiştir. Bu arada, iki daha küçük çukur "göz" ve daha büyük bir çukur "ağız" görevi görüyor.
Canlı olmayan bir nesnenin doğal özelliklerinin yüz özelliklerini taklit ettiği şeklinde yorumlandığı bu davranış, yüz pareidolia olarak adlandırılır. Bazı araştırmacıların sosyal etkileşimi artırarak evrimsel avantajlar sağladığını öne sürdüğü karmaşık bir bilişsel süreçtir.
İspanya Ulusal Araştırma Konseyi (CSIC), çevrilmiş bir açıklamada, “Bu keşif, insan evrimi hakkındaki küresel bilgiye önemli ölçüde katkıda bulunuyor ve atalarımızın sembolik davranışları hakkındaki anlayışımızda kayda değer bir ilerlemeyi temsil ediyor” diyor.
Çalışma, Arkeoloji ve Antropoloji Bilimleri dergisinde yayınlanmıştır.