Bugün öğrendim ki: Little Bighorn Muharebesi'nden ağır yaralı olarak dönen tek at olan Comanche'nin.

---

ABD Ordusunun Savaş Atı

"Comanche" kelimesinin diğer kullanımları için bkz. Comanche (belirsizlikten ayırma).

Comanche, Little Bighorn Savaşı'nda (25 Haziran 1876) Birleşik Devletler 7. Süvari Birliği'nin George Armstrong Custer'ın müfrezesinin pusuya düşürülmesinden sağ kurtulan melez bir attı.

Biyografi

[değiştir]

At, 1868'de St. Louis, Missouri'de ABD Ordusu tarafından satın alındı ve Fort Leavenworth, Kansas'a gönderildi. Soyu ve doğum tarihi belirsizdi. 7. Süvari Birliği'nden Yüzbaşı Myles Keogh, 15 el (60 inç, 152 cm) yüksekliğindeki kısrağı çok beğendi ve sadece savaşta binmek üzere kişisel binek hayvanı olarak satın aldı.[1] Kestane rengi veya açık kestane rengi olarak tanımlanmıştır. 1868'de ordu Kansas'ta Komançılarla savaşırken, at arka tarafından bir okla yaralandı ancak Keogh'u savaşta taşımaya devam etti. Cesareti onuruna atı "Comanche" olarak adlandırdı. Comanche daha birçok kez yaralandı ancak her zaman aynı dayanıklılığı sergiledi.

25 Haziran 1876'da Yüzbaşı Keogh, Albay George Armstrong Custer'ın önderliğindeki Little Bighorn Savaşı'nda Comanche'ye bindi. Savaş, tüm müfrezenin öldürülmesiyle dikkat çekiciydi. ABD askerleri, savaştan iki gün sonra ağır yaralı Comanche'yi buldu. Fort Lincoln'e nakledildikten sonra yavaş yavaş sağlığına kavuştu. Uzun bir iyileşme döneminden sonra Comanche emekli oldu. Nisan 1878'de Albay Samuel D. Sturgis şu emri yayınladı:

Yedinci Birleşik Devletler Süvari Birliği Karargâhı, Fort A. Lincoln, D. T., 10 Nisan 1878. Genel Emir No. 7.

(1.) 25 Haziran 1876'daki Little Big Horn'daki kanlı trajedinin tek yaşayan temsilcisi olan 'Comanche' adlı atın, nazik muamelesi ve rahatı, hayatının en üst düzeye çıkarılması için 7. Süvari Birliği'nin her üyesi tarafından özel bir gurur ve kaygı konusu olacaktır. Yaralı ve yara izleri taşısa da, varoluşu kelimelerden daha açık bir şekilde, ezici sayıdaki düşman karşısında verilen umutsuz mücadeleyi ve o ölümcül günde herkesin kahramanca nasıl yıkıldığını anlatıyor.

(2.) I. Komutanı, onun için özel ve rahat bir ahırın donatılmasını sağlayacak ve hiçbir koşulda hiçbir kimse tarafından bindirilmeyecek veya herhangi bir işe koyulmayacaktır.

(3.) Bundan böyle, süvari alayının törensel formasyonlarında, 'Comanche' eyerlenmiş, dizginlenmiş ve yas kıyafetleri giymiş olarak, I. Komutanlık'tan bir süvari tarafından yönetilerek alayla birlikte geçit yapacaktır.

Albay Sturgis'in emriyle, E. A. Garlington, Birinci Teğmen ve Yardımcı, 7. Süvari."[2]

Tören emri, Bismarck Tribune gazetesinden bir muhabiri Comanche ile röportaj yapmak için Fort Abraham Lincoln'e gitmeye teşvik etti. "Konusunun başını sallaması, ayağını vurması ve güzel kuyruğunu sallamasıyla kabul ettiği olağan soruları sordu."

I. Komutanlık'tan Keogh'un eski birliği olan nalbant John Rivers, muhabirin daha fazla bilgi almasını sağlayarak "Comanche'nin itibarını" kurtardı. Muhabirin öğrendiklerinin özeti (Bismarck Tribune, 10 Mayıs 1878):

Comanche 21 yaşında bir gaziydi ve 66'da kuruluşundan beri 7. Süvari Birliği'ndeydi.... Çavuş [Milton J.] DeLacey [I. Komutanlık] tarafından öldüğünü düşünerek gittiği bir derenin içinde bulundu. Kaldırılıp özenle bakıldı. Yaraları ciddiydi, ancak düzgün bakılırsa ölümcül olmayabilirdi... Yedi kurşun yarası izi taşıyor. Dördü ön omuz arkasında, biri nalında ve biri de arka bacaklarının her birinde. Custer savaş alanında (aslında Fort Abraham Lincoln) vücudundan üç kurşun çıkarıldı ve sonuncusu ancak Nisan 77'ye kadar çıkarılamadı… Comanche fiziksel olarak konuşursak harika bir at değil; orta boyda, düzgün yapılı, ama oldukça asil görünümlü. Çok uysal. Rengi 'kil rengi'. Şık bir fayton atı olurdu...

Haziran 1879'da Comanche, 7. Alay tarafından Fort Meade'e getirildi ve burada 1887'ye kadar bir prens gibi bakıldı, daha sonra Fort Riley, Kansas'a götürüldü.[2] Onuruna 7. Süvari Birliği'nin "İkinci Komutanı" yapıldı. Fort Riley'de bir tür evcil hayvan oldu, zaman zaman geçit törenlerine önderlik etti ve biraya düşkünlük gösterdi.

Comanche, 7 Kasım 1891'de kolikten öldü, o sırada 29 yaşında olduğuna inanılıyor.[3] Birleşik Devletler tarihinde tam askeri onurla askeri cenaze töreni düzenlenen sadece dört at arasında yer almaktadır, diğerleri Black Jack, Çavuş Reckless ve Chief'tir.[4][5][6] Kalıntıları gömülmedi, bunun yerine Kansas Üniversitesi'ne gönderildi ve korunarak saklandı; doldurulmuş hali bugün hala üniversitenin Doğal Tarih Müzesi'nde görülebilir.[7] Comanche, 2005 yılında müze konservatörü Terry Brown tarafından restore edildi.[8]

Comanche genellikle Custer'ın müfrezesinin tek kurtulanı olarak tanımlanır, ancak Little Bighorn savaşıyla ilgili diğer birçok efsane gibi, bu da tamamen doğru değildir. Başka atlar da hayatta kaldı, ancak savaştan sonra daha iyi durumda oldukları için savaş ganimeti olarak alındılar. Tarihçi Evan S. Connell, Sonbahar Yıldızı'nda şöyle yazıyor:

Comanche'nin Little Bighorn'ın tek kurtulanı olduğu söyleniyordu, ancak oldukça fazla sayıda 7. Süvari binek hayvanı hayatta kaldı, muhtemelen yüzden fazla ve hatta sarı bir bulldog bile vardı. Comanche on beş yıl daha yaşadı ve öldüğünde dolduruldu ve bugün hala Kansas Üniversitesi'ndeki bir cam vitrinde duruyor. Yani, nem kontrollü cam vitrini sayesinde güvelerden ve hatıra avcılarından korunmuş olan Comanche, üniversite öğrencilerinin nesilden nesile şakalarına sabırla katlanıyor. Diğer atlar gitti ve gizemli sarı bulldog gitti, bu da bir anlamda efsanenin doğru olduğu anlamına geliyor. Sadece Comanche hayatta kaldı.[9]

Popüler kültürde

[değiştir]

Edebiyat

[değiştir]

Appel, David (1951). Comanche: Amerika'nın En Kahraman Atının Hikayesi. World Publishing Company. ASIN B0007HG0SW.

Filmler

[değiştir]

Tonka (1958), ayrıca A Horse Named Comanche olarak da yayınlandı, David Appel'ın kitabına dayanan Sal Mineo'nun rol aldığı bir Walt Disney filmi

Comanche (2000), Kris Kristofferson ve Wilford Brimley'nin rol aldığı, Burt Kennedy tarafından yazılan ve yönetilen bir film

Müzik

[değiştir]

"Comanche (Cesur At)" (1961), Johnny Horton'ın bir şarkısı

”At Elvis” (2023), Rachel Baiman'ın bir şarkısı

Ayrıca bakınız

[değiştir]

Savaşta atlar

Askeri hayvan

Tarihi atların listesi

Kaynaklar

[değiştir]