Bugün öğrendim ki: Ay'a ayak basan onuncu adam olan Charles Duke'un, Ay'da ailesinin yer aldığı plastik bir kutu içinde bir fotoğraf bıraktığı iddia edildi.
1935 doğumlu Amerikalı astronot ve ay kaşifi.
Charles Dukes, 1. Baron Dukeston ve Charles Sumner Duke adlı diğer kişiler için bkz.
Charles Moss Duke Jr. (3 Ekim 1935 doğumlu), Amerikalı eski astronot, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri (USAF) subayı ve test pilotudur. 1972'de Apollo 16'nın Ay Modülü pilotu olarak, 36 yaşında ve 201 günlükken aya ayak basan onuncu ve en genç kişi oldu.[not 1] David Scott, Buzz Aldrin ve Harrison Schmitt ile birlikte hayatta kalan dört ay yürüyüşçüsünden biridir.
1957 yılında Amerika Birleşik Devletleri Deniz Akademisi'nden mezun olan Duke, USAF'ye katıldı ve Georgia'daki Moody Hava Üssü'nde F-86 Sabre ile ileri uçuş eğitimini tamamladı, burada başarılı bir mezun oldu. Bu eğitimini tamamladıktan sonra Duke, Batı Almanya'daki Ramstein Hava Üssü'nde 526. Avcı-Kesişim Filosu'nda üç yıl boyunca savaş pilotu olarak görev yaptı. Eylül 1965'te Havacılık Araştırma Pilot Okulu'ndan mezun olduktan sonra, F-101 Voodoo, F-104 Starfighter ve T-33 Shooting Star'da kontrol sistemleri ve uçuş eğitimi veren bir eğitmen olarak kaldı.
Nisan 1966'da Duke, NASA'nın beşinci astronot grubu için seçilen on dokuz kişiden biriydi. 1969'da Apollo 10'un astronot destek ekibinin bir üyesiydi. Aya ilk mürettebatlı iniş olan Apollo 11 için CAPCOM olarak görev yaptı. Ay Modülü Kartal'ın iniş aşamasının tüm itici yakıtını neredeyse tüketen uzun inişten endişe duyan Kontrol Merkezi'nin sesi olarak, kendine özgü Güney aksanı dünyanın dört bir yanındaki izleyicilere aşina oldu. Ay yüzeyindeki Apollo 11 mürettebatına söylediği ilk sözler şunlardı: "Roger, Twank...Sakinlik, sizi yerde anlıyoruz. Bir grup adamın morarmaya hazır olduğunu görüyoruz. Tekrar nefes alıyoruz. Çok teşekkürler!"
Duke, Apollo 13'te yedek Ay Modülü pilotuydu. Görevden kısa bir süre önce, bir arkadaşının çocuğundan kızamıkçık (Alman kızamığı) kaptı ve farkında olmadan ana mürettebatı hastalığa maruz bıraktı. Ken Mattingly'nin hastalığa karşı doğal bir bağışıklığı olmadığı için, komuta modülü pilotu olarak Jack Swigert tarafından değiştirildi. Mattingly, Duke'un uçuşu Apollo 16'nın komuta modülü pilotu olarak yeniden atandı. Bu görevde Duke ve John Young, Descartes Yaylaları'na indiler ve üç araç dışı aktivite (EVA) gerçekleştirdiler. Apollo 17 için yedek Ay Modülü pilotu olarak görev yaptı. Duke, 1 Ocak 1976'da NASA'dan emekli oldu.
NASA'dan emekli olduktan sonra Duke, Hava Kuvvetleri Rezervine girdi ve USAF Temel Askeri Eğitim Merkezi Komutanı ve USAF Alım Servisi Komutanı'na seferberlik takviyesi olarak görev yaptı. 1978 yılında Silahlı Kuvvetler Endüstri Koleji'nden mezun oldu. 1979 yılında tuğgeneralliğe terfi etti ve Haziran 1986'da emekli oldu. 4.147 saat uçuş süresi kaydetti, bunun 3.632 saati jet uçaklarında, 265 saati ise uzayda, 21 saat 38 dakikası EVA'da gerçekleşti.
Erken yaşam ve eğitim
[düzenle]
Charles Moss Duke Jr., Kuzey Carolina, Charlotte'da[1] 3 Ekim 1935'te, sigorta satıcısı Charles Moss Duke'un ve Best & Co.'da alıcı olarak çalışan karısı Willie Catherine née Waters'ın oğlu olarak dünyaya geldi.[4] Altı dakika sonra özürlü ikiz kardeşi William Waters (Bill) Duke doğdu. Annesi soyunu Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda savaşan Albay Philemon Waters'a kadar takip etti.
7 Aralık 1941'deki Japonların Pearl Harbor'a saldırısıyla Amerika Birleşik Devletleri II. Dünya Savaşı'na girdiğinde babası donanmaya katılmak için gönüllü oldu ve Kaliforniya'daki North Island Deniz Hava Üssü'ne atandı. Ailesi ona katılmak için Kaliforniya'ya taşındı, ancak bir yıl sonra Güney Pasifik'e gönderildi ve Willie çocukları annesinin yaşadığı Güney Carolina, Johnston'a götürdü. Babası 1944'te Güney Pasifik'ten döndü ve Daytona Beach Deniz Hava Üssü'nde görevlendirildi, bu yüzden aile oraya taşındı. 1946'da savaş sona erdikten sonra, babasının sigorta sattığı ve annesinin bir elbise dükkanı işlettiği Güney Carolina, Lancaster'a yerleştiler.[6] 1949'da Elizabeth (Betsy) adında bir kız kardeşleri oldu.
Çocukken Duke ve kardeşi Bill model uçaklar yaptılar. Doğuştan gelen bir kalp rahatsızlığı, Bill'in zorlu sporlardan vazgeçmesine ve sonunda tıpta kariyer yapmaya ilham vermesine neden oldu, ancak golf birlikte zevk aldıkları bir spordu. Duke, Amerikan İzcilik Birliği'nde aktifti ve 1946'da en yüksek rütbesi olan Kartal İzci'yi kazandı.[10] Lancaster Lisesi'ne gitti. Duke, askeri bir kariyer yapmak istediğine karar verdi. Babası donanmada görev yaptığı için Maryland, Annapolis'teki Amerika Birleşik Devletleri Deniz Akademisi'ne gitmek istedi.
İlk adım olarak Duke, Lancaster'da yaşayan yerel milletvekili James P. Richards'ı ziyaret etti. Richards, Duke'a yerel bir çocuk olarak adaylığını verdiğini memnuniyetle karşılayacağını söyledi. Richards, Duke'a giriş sınavını geçmesi gerektiğini ve askeri bir hazırlık okuluna gitmesini önerdi. Duke ve ailesi bu öneriyi kabul etti ve son iki okul yılı için Florida, St. Petersburg'daki Amiral Farragut Akademisi'ni seçti. Duke, son sınıfının ortasında Annapolis sınavına girdi ve kısa süre sonra sınavı geçtiğini ve 1957 sınıfına kabul edildiğini bildiren bir mektup aldı. Lancaster News, kabulünün duyurusuyla birlikte ön sayfasında onun resmini yayınladı. 1953 yılında Farragut'tan valedictorian ve son sınıf başkanı olarak mezun oldu.
Duke, Haziran 1953'te Deniz Akademisi'ne girdi. Sporcu değildi, ancak akademi takımında golf oynadı. Korvet gemisi USS Siboney'de Avrupa'ya iki aylık bir yaz gezisi sırasında deniz tutması çekti ve donanmaya katılma kararını sorgulamaya başladı. Öte yandan, bir N3N deniz uçağında yapılan bir tanışma uçuşunun tadını çıkardı ve havacılık alanında kariyer yapmayı düşünmeye başladı. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri Akademisi yeni kurulmuştu ve ilk sınıfını 1959 yılına kadar mezun etmeyecekti, bu nedenle Annapolis sınıfının dörtte birinden fazlası Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri için gönüllü olmasına izin verildi. Aslında, 1957 sınıfının dörtte birinden fazlası bunu yaptı ve şapkadan isimler çekildi. Komisyonlandırma muayenesinde Duke, sağ gözünde hafif bir astigmatizma olduğunu keşfederek şok oldu, bu da onu deniz havacısı olmasını engelledi, ancak Hava Kuvvetleri onu yine de alacağını söyledi. Haziran 1957'de Deniz Bilimleri alanında Lisans derecesini aldı ve Hava Kuvvetlerinde ikinci teğmen olarak görevlendirildi.
Hava Kuvvetleri
[düzenle]
Temmuz 1957'de, Hava Kuvvetlerini seçen Annapolis ve West Point mezunlarıyla birlikte Duke, iki haftalık oryantasyon için Alabama, Montgomery'deki Maxwell Hava Üssü'ne gitti. Daha sonra temel uçuş eğitimi için Georgia, Moultrie'deki Spence Hava Üssü'ne gönderildi. İlk üç ay, T-34 Mentor ile ders çalışmayı ve eğitimi içerirken, sonraki üç ay T-28 Trojan ile oldu; her ikisi de pervaneli uçaklardı. Eğitiminin bir sonraki aşamasında, Mart 1958'de Texas, Big Spring'deki Webb Hava Üssü'ne jet uçağı olan T-33 Shooting Star ile eğitim için gitti. Sınıfının en üst sıralarında mezun oldu ve kanatlarını ve onu başarılı bir mezun olarak tanımlayan bir sertifika aldı, bu da ona görev seçme imkanı verdi. Savaş pilotu olmayı seçti. Georgia, Valdosta'daki Moody Hava Üssü'nde F-86 Sabre uçağıyla altı ay süren ileri eğitimini tamamladı, burada da başarılı bir mezun oldu.
Duke bir kez daha görev seçme imkanına sahipti ve Batı Almanya'daki Ramstein Hava Üssü'ndeki 526. Avcı-Kesişim Filosu'nu seçti. Bu, Soğuk Savaş'ın doruk noktasındaydı ve özellikle 1961 Berlin Krizi sırasında gerilimler yüksekti. Duke, tam olarak ön cephe olduğu için bu görevi seçti. 526'ncının dört F-86 (ve daha sonra F-102 Delta Dagger) avcı-kesim uçağı her zaman tetikteydi, Doğu Almanya'dan sınırları geçen uçakları yakalamaya ve durdurmaya hazırdı.
Üç yıllık Avrupa görev süresi sona erdiğinde, Duke en iyi kariyer seçeneğinin USAF'nin teşvik ettiği bir şey olan eğitimini daha da ilerletmek olduğunu düşündü. Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi'nde havacılık mühendisliği okumak için başvurdu, ancak bu mümkün değildi. Bunun yerine, Havacılık ve Uzay Bilimleri alanında Yüksek Lisans derecesi kursunda Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) yer teklif edildi. Haziran 1962'de MIT'ye girdi.
Boston'da Hollins College ve Kuzey Carolina Üniversitesi mezunu olan[17] ve kısa süre önce Avrupa'dan yaz tatilinden dönen Dotty Meade Claiborne ile tanıştı.[15] 25 Aralık 1962'de nişanlandılar ve 1 Haziran 1963'te Atlanta Piskoposluk Piskoposluğu piskoposu amcası Randolph Claiborne tarafından Aziz Philip Katedrali'nde evlendiler. Balayına Jamaika'ya gittiler, ancak gıda zehirlenmesi geçirdiler.
Dotty ile çıkarken Duke'un notları düştü ve akademik olarak denetime alındı, ancak USAF bir dönem daha kaydolmasına izin verdi. Tezi için Duke, bir sınıf arkadaşı olan Mike Jones ile birlikte Apollo Projesi kılavuz sistemleri için istatistiksel analiz gerçekleştirmek üzere iş birliği yaptı. Bu çalışmanın bir parçası olarak astronot Charles Bassett ile tanıştılar. Çalışmaları onlara A kazandırdı, ortalamasını gerekli B'ye çıkardı ve Mayıs 1964'te Yüksek Lisans derecesini aldı.
Bir sonraki görevi için Duke, USAF Havacılık Araştırma Pilot Okulu'na (ARPS) başvurdu, ancak minimum yeterlilik şartını zar zor karşıladığı için kabul şansının düşük olduğunu düşündü. Bununla birlikte, Ağustos 1964'te Kaliforniya'daki Edwards Hava Üssü'nde başlayan 64-C sınıfına katılması için emirler geldi. O zamanki komutan Chuck Yeager'dı ve Duke'un on iki üyeli sınıfında Spence M. Armstrong, Al Worden, Stuart Roosa ve Hank Hartsfield vardı. Peter Hoag sınıfın en üstünde yer alırken; Duke ikincilikle eşitliği paylaştı. Eylül 1965'te ARPS'den mezun olduktan sonra Duke, F-101 Voodoo, F-104 Starfighter ve T-33 Shooting Star uçaklarında kontrol sistemleri ve uçuş eğitimi veren bir eğitmen olarak kaldı. Edwards'ta görev yaptığı sırada, ilk çocuğu Charles Moss Duke III, Mart 1965'te üs hastanesinde doğdu.
NASA
[düzenle]
Seçim ve eğitim
[düzenle]
Ana madde: NASA Astronot Grubu 5
10 Eylül 1965'te NASA, beşinci bir astronot grubu aradığını duyurdu. Duke, Los Angeles Times'da birinci sayfada yer alan bir makaleyi fark etti ve tüm gereksinimleri karşıladığını fark etti. Yeager'ı ve yardımcı komutan Albay Robert Buchanan'ı görmeye gitti ve ona iki astronot seçimi devam ettiğini bildirdi: biri NASA için, diğeri ise USAF'nin İnsanlı Yörünge Laboratuvarı (MOL) programı için. NASA'ya adaylıklar Hava Kuvvetleri kanallarıyla gelmek zorundaydı, bu nedenle ön elemeyi başardı. Buchanan, Duke'a her iki programa da başvurabileceğini ancak bunu yaparsa MOL'un onu alacağını söyledi. Duke, Roosa ve Worden gibi sadece NASA'ya başvurdu; Hartsfield her iki programa da başvurdu ve MOL tarafından alındı.
Duke, Teksas, San Antonio'daki Brooks Hava Üssü'nde tıbbi muayenelerden geçmek üzere seçilen 44 finalistin listesine girdi. Oraya 26 Ocak 1966'da, Edwards'tan iki meslektaşı Joe Engle ve Bill Pogue ile birlikte geldi. Psikolojik testler Rorschach testlerini içerirken; fiziksel testler ensefalogramları ve koşu bantlarında ve insan santrifüjünde seansları içeriyordu. Deniz Akademisi'nin bildirdiği göz problemi bulunmadı.
Seçim sürecinin son aşaması, yedi üyeli seçim kurulunun yaptığı bir görüşmeydi. Bu, Deke Slayton tarafından başkanlık edildi ve diğer üyeler astronotlar Alan Shepard, John Young, Michael Collins ve C.C. Williams, NASA test pilotu Warren North ve uzay aracı tasarımcısı Max Faget'ti. Bunlar Houston'daki Rice Hotel'de bir hafta boyunca yapıldı. Nisan 1966'da Slayton'dan gelen bir telefon görüşmesi, Duke'un seçildiğini bildirdi. NASA, 4 Nisan 1966'da seçilen 19 kişinin isimlerini resmi olarak duyurdu.[31] Young, orijinal Mercury Seven astronotlarının bir parodisi olarak gruba "Orijinal On Dokuz" adını verdi.
Duke ve ailesi Teksas, League City'deki bir daireye taşındı, ancak Dotty tekrar hamile kalınca, astronot Bill Anders'ın yanındaki Teksas, El Lago'da boş bir arsa satın aldılar. Glenn ve Suzanne House adında genç bir çift ile tanıştılar ve arkadaş oldular. Glenn bir mimardı ve 300 dolar karşılığında onlara bir ev tasarlama konusunda anlaştı. Şubat 1967'de temel atıldı, ancak ev, Mayıs ayında ikinci oğulları Thomas doğmadan önce tamamlanmadı.
Astronot eğitimi, astronomi, yörünge mekaniği ve uzay aracı sistemleri gibi konuları kapsayan dört aylık çalışmaları içeriyordu. Apollo komuta ve servis modülü hakkında yaklaşık 30 saatlik brifing yapıldı ve Apollo Ay Modülü hakkında on iki saatlik brifing yapıldı. Önemli bir özellik, Ay'daki astronotlar hangi kayaları arayacaklarını bilecekleri için jeoloji eğitimiydi. Bu jeoloji eğitimi, Arizona'daki Büyük Kanyon ve Meteor Krateri, New Mexico'daki Philmont İzci Çiftliği, Oregon'daki At Şuava Tüp Sistemi ve Teksas'taki Maraton Yükselişindeki kül akışı ve Alaska ve Hawaii dahil diğer yerlere saha gezilerini içeriyordu. Ayrıca Panama'da orman hayatta kalma eğitimi ve Nevada'daki Reno çevresinde çöl hayatta kalma eğitimi verildi. Dilbert Dunker kullanılarak Naval Air Station Pensacola'da suda hayatta kalma eğitimi verildi.
İlk eğitimleri tamamlandıktan sonra, Frank Borman ve C.C. Williams tarafından yönetilen Astronot Bürosu'nun Güçlendirici Şubesi'nin bir parçası olarak, Duke ve Roosa, Saturn V fırlatma aracısının geliştirilmesini denetlemek üzere görevlendirildi. 12 Eylül 1966'da Gemini 11'in ve 11 Kasım 1966'da Gemini 12'nin fırlatılmasını izleyen Kennedy Uzay Merkezi'ndeki Kontrol Merkezi ekibinin bir parçasıydı. Kişisel sorumluluğu Titan II güçlendiricisiydi. Huntsville, Alabama'daki Marshall Uzay Uçuş Merkezi'ni sık sık ziyaret ederek yöneticisi Wernher von Braun ile görüştüler. NASA astronotların kullanımı için T-38 Talon uçağı sağladı ve çoğu astronot gibi Duke da her fırsatta uçtu.
Ay Modülü uzmanı
[düzenle]
On Dokuz, komuta ve servis modülü (CSM) ve Ay Modülü (LM) uzmanlarına ayrıldı. Slayton her birine hangi uzmanlığı tercih ettiğini sordu, ancak son kararı kendisi verdi. Duke bir kez daha istediğini aldı ve Ay Modülü uzmanı oldu. Ay Modülü itme sistemlerinin geliştirilmesini denetledi. Büyük bir endişe, astronotların hayatta kalması için çalışması gereken görevin kritik bir bileşeni olan yükseliş itme sistemiydi.[43] 1966'da White Sands Füze Menzilinde yapılan testler, yanma dengesizliğini gösterdi. Apollo Uzay Aracı Programı yöneticisi George Low, durumu incelemek için bir komite topladı ve Duke bunun için Astronot Bürosu temsilcisi oldu.[43] Bell sorunları çözebileceğinden emin olsa da, NASA her ihtimale karşı alternatif bir motor geliştirmek için Rocketdyne'ı işe aldı. Komite nihayetinde Bell'in motoru ile Rocketdyne'ın enjektör sistemini kullanmaya karar verdi.
1969'da Duke, Joe Engle ve Jim Irwin ile birlikte Apollo 10'un destek ekibinin üyesi oldu. Mercury ve Gemini projeleri sırasında her görevin bir ana ve bir yedek mürettebatı vardı. Apollo için destek mürettebatı olarak bilinen üçüncü bir astronot mürettebatı eklendi. Destek mürettebatı, uçuş planını, kontrol listelerini ve görev yer kurallarını korudu ve ana ve yedek mürettebatın değişikliklerden haberdar olmasını sağladı. Özellikle acil durumlar için prosedürler geliştirdiler, böylece ana ve yedek mürettebat simülatörlerde eğitim için geldiğinde hazır oldular ve bunları uygulamaya ve öğrenmeye odaklanmalarını sağladılar. Görev komutanı Tom Stafford, özellikle itme sistemleri konusunda LM ile olan yakınlığı nedeniyle Duke'u seçti. Bu nedenle Duke, Apollo 10'da LM yörüngesi, aktivasyonu, kontrolü ve buluşması için CAPCOM olarak görev yaptı.[43]
Birinin ard arda görevlerde CAPCOM olarak görev yapması alışılmadık bir durumdu, ancak aynı nedenle - LM ile olan yakınlık - Apollo 11 komutanı Neil Armstrong, Duke'tan bu rolü bu görevde tekrarlamasını istedi, bu da Aya ilk mürettebatlı inişi içeriyordu. Duke, Armstrong'a bunu büyük bir onur duyacağını söyledi.[43] Duke'un kendine özgü Güney aksanı, Ay Modülü Kartal'ın tüm yakıtını neredeyse tüketen uzun bir inişten dolayı sinirlenen Kontrol Merkezi'nin sesi olarak dünyanın dört bir yanındaki izleyicilere aşina oldu. Duke'un Ay yüzeyindeki Apollo 11 mürettebatına söylediği ilk sözler telaşlıydı: "Roger, Twank...Sakinlik, sizi yerde anlıyoruz. Bir grup adamın morarmaya hazır olduğunu görüyoruz. Tekrar nefes alıyoruz. Çok teşekkürler!"[43]
Apollo 13
[düzenle]
Ana madde: Apollo 13
Destek ekibinde görev aldıktan sonraki bir sonraki aşama, yedek bir mürettebatta görev almaktı. Erken Apollo görevlerinin hızı, aynı anda birden fazla mürettebatın eğitim alması gerektiği anlamına geliyordu. Slayton, bir görevin yedek mürettebatının üç görev sonra ana mürettebat, ardından da üç görev sonra yedek mürettebat olacağı bir rotasyon şeması geliştirdi. Komutan (CDR) başka bir görev teklifini reddederse, bir sonraki en kıdemli astronot olan komuta modülü pilotu (CMP), komutan (CDR) olurdu. Böylece Apollo 10 mürettebatı Apollo 13'ün yedek mürettebatı oldu. Tom Stafford, Astronot Bürosu'nun vekil şefi pozisyonunu kabul etti, bu nedenle CMP John Young, onu CDR olarak değiştirmek için yükseldi; Gene Cernan Ay Modülü pilotu (LMP) olarak kaldı ve On Dokuz'dan bir komuta modülü uzmanı olan Jack Swigert, CMP olarak atandı. Amaç, bu mürettebatın sonunda Apollo 16'nın ana mürettebatı olmasıydı, ancak Cernan bu konuda aynı fikirde değildi; kendi görevine komuta etmek istiyordu. Bu nedenle Slayton, Apollo 10'dan Young tarafından iyi tanınan Duke'u Cernan'ın yerine atadı. Apollo 11'in CMP'si Michael Collins, Apollo 14'ün yedek mürettebat komutanlığı teklifini reddettikten sonra Slayton bu komutanlığı Cernan'a verdi.
Apollo 13 için tam zamanlı eğitim, Temmuz 1969'da başladı, ancak Apollo 13 ve 14 mürettebatlarının seçimi 7 Ağustos'a kadar resmi olarak duyurulmadı. Apollo 13 için ana mürettebat, Jim Lovell'dan (CDR), Fred Haise'den (LMP) ve Ken Mattingly'den (CMP) oluşuyordu. Görev başlangıçta 1969 yılının sonlarında gerçekleştirilmesi planlanmıştı, ancak Apollo 11'in başarılı sonuçlanmasıyla Mart ve ardından Nisan 1970'e ertelendi. Fırlatma tarihinden iki veya üç hafta önce, Duke, Glenn ve Suzanne House'un oğlu Paul House'dan kızamıkçık (Alman kızamığı) kaptı. Hastalık son derece bulaşıcıdır, bu nedenle NASA doktorları ana mürettebatı kontrol etti. Lovell ve Haise'in hastalığa karşı bağışık olduğu, ancak Mattingly'nin olmadığı bulundu. Mattingly'nin çıkarılmasına ve Swigert ile değiştirilmesine karar verildi.[43]
Sonrasında Apollo 13'teki patlama yedek mürettebatı, özellikle de orada olması gerektiğini düşünen Mattingly'yi büyük ölçüde etkiledi. Young, Mattingly ve Duke, nihayetinde Dünya'ya güvenle dönen mürettebat için acil durum prosedürleri geliştirmek için simülatörlerde çalıştılar. Haise ve Swigert, Duke'u "Tifo Mary" diye alay ederek taklit etti. Kızamık olayı, prosedürlerin değiştirilmesine neden oldu; Apollo 14'ten itibaren mürettebat, uçuştan önce ve sonra üç hafta boyunca karantinaya alınacaktı. Sonuç olarak, sadece Apollo 14 mürettebatı iki karantina dönemine katlanmak zorunda kaldı; Ay'da yaşam belirtisi olmadığı için görev sonrası karantina Nisan 1971'de sona erdirildi.
Apollo 16
[düzenle]
Ana madde: Apollo 16
Eğitim
[düzenle]
Young, Mattingly ve Duke, 3 Mart 1971'de beşinci ay iniş görevi olan Apollo 16'nın mürettebatı olarak resmi olarak atandı.[58] 3 Haziran 1971'de Descartes Yaylaları iniş alanı olarak seçildi. Bu, Ay'ın yakın tarafındaki en yüksek bölgeydi. Dünya'dan gözlemlenen gri tonlarına dayanarak volkanik kökenli ve esas olarak bazalttan oluştuğuna inanılıyordu. Apollo 16 tarafından alınacak kaya örneklerinin, yaylaların oluşumuna neden olan süreçler hakkında ipuçları sağlayacağı ve hatta bu tür süreçlerin hala aktif olduğunu gösterebileceği umuluyordu.
Eğitim, bir TV kamerası ve iniş alanının ölçekli bir modeli kullanan Ay Modülü simülatöründe gerçekleştirildi. Diğer etkinlikler, Ay Gezinti Aracı'nın (LRV) bir eğitim versiyonunu sürmeyi ve jeolojik örnekler toplamayı içeriyordu. Aralık 1971'de Hawaii'nin büyük adasına son bir jeolojik saha gezisi yapıldı. Geziden ikinci gün Duke grip oldu. Yeni Yıl Günü o kadar hasta olmuştu ki yataktan çıkamadı ve Astronot Bürosu'ndan onu Kennedy Uzay Merkezi'ndeki doktora götürmesi için birini göndermesini istedi. Doktor, her iki akciğerinde de zatürree ortaya koyan bir röntgen çekti ve Duke'u Patrick Hava Üssü hastanesine götürmek için ambulans çağırdı.[62]
Duke, 17 Mart 1972 için planlanan fırlatma için zamanında iyileşemeyeceğinden endişe ediyordu.[62] Uzay aracı ve Saturn V fırlatma aracı zaten 13 Aralık'ta Fırlatma Alanı 39A'ya taşınmıştı. Şans Duke ile birlikteydi: Grumman mühendisleri, LM pillerinin artırılmış kapasitesini test etmek için daha fazla zamana ihtiyaç duyuyordu; LM'yi CSM'den ayıran patlayıcı tellerde bir arıza, bunların değiştirilmesini gerektirdi; ve eğitim sırasında Duke'un uzay giysisindeki bir kelepçe arızası, üç astronotun giysisinin de değiştirilmesini gerektirdi. Bu, fırlatma tarihini bir sonraki fırlatma penceresine, 16 Nisan'a erteledi.[64][65] Bu, fırlatma platformu teknisyenlerinin bir hatası nedeniyle CM'nin Teflon yakıt deposu keselerinden birinin yırtılmasına ve tüm uzay aracının Araç Montaj Binası'na geri gönderilmesine neden olduğunda şanslı olduğunu kanıtladı.[67] Slayton, "onu değiştirme konusunda hiçbir tartışma bile olmadığını; bu, 13'te öğrendiğimiz derslerden biriydi" diye belirtti.
Astronotlar karantinaya alındı ve günde bir saat T-38 uçmak dışında dışarı çıkmalarına izin verildi. Kalkıştan bir gün önce, Apollo Programı yöneticisi Rocco Petrone, Holiday Inn'deki havuzun çevresinde Duke olduğuna inandığı birini gördü. Çok kızgın olan Petrone, Duke'un karantinayı neden bozduğunu öğrenmek için mürettebat konutlarını aradı. Personele Duke'un hala orada olduğunu ve ayrılmadığına dair itirazlar Petrone'u yatıştırmadı ve Duke'u eğitimde bulmak zorunda kaldılar, Duke da Petrone'un kardeşi Bill'i görmüş olabileceğini öne sürdü. Apollo 16, 16 Nisan 1972'de 12:54 Doğu Standart Saati'nde (17:54 UTC) fırlatıldığında Duke, uzaya uçan ilk ikiz oldu.
Gidiş yolculuğu
[düzenle]
Fırlatma normaldi; mürettebat, önceki mürettebatlara benzer bir titreşim yaşadı. Saturn V'nin birinci ve ikinci aşamaları kusursuz bir şekilde çalıştı ve uzay aracı kalkıştan yaklaşık 12 dakika sonra düşük Dünya yörüngesine girdi. Dünya yörüngesinde, mürettebat çevre kontrol sistemi ve S-IVB üçüncü aşamasının tutum kontrol sistemiyle ilgili potansiyel bir sorun dahil olmak üzere küçük teknik sorunlarla karşılaştı, ancak bunlar çözüldü veya telafi edildi. 1,5 yörüngeden sonra, yaklaşık beş dakikadan biraz daha uzun bir süre yeniden ateşlendi ve aracı Aya saatte 35.000 km (saat 22.000 mil) hızla itti.[72]
Ay yörüngesinde mürettebat bir dizi sorunla karşılaştı. Duke, LM Orion'daki S-bant yönlendirilebilir antenini sapma ekseninde hareket ettiremedi ve bu nedenle onu doğru şekilde hizalayamadı. Bu, yer istasyonlarıyla kötü iletişime ve sonuç olarak bilgisayarın yukarı bağlantısının kaybedilmesine neden oldu. Bu, Duke'un 35 beş basamaklı sayıyı kopyalayıp bilgisayara girmesi gerektiği anlamına geliyordu. Herhangi bir hatayı düzeltmek karmaşık bir prosedürdü. Neyse ki, astronotlar Kontrol Merkezi'ni net bir şekilde duyabiliyorlardı, ancak bunun tersi geçerli değildi.
Young, reaksiyon kontrol sistemini etkinleştirmeye gittiğinde, basınçlandırma sisteminde çift arıza yaşadılar. Young bunu "yaşadığım en kötü sıkıntı" olarak tanımladı.[75] Astronotlar ve Kontrol Merkezi arasında uzun bir tartışma izledi. Duke'un Young ile tartıştığını hatırlayabildiği uçuştaki tek zamandı. Sorunu çözememelerine rağmen, yakıtı yükseliş depolama tankına kaydırarak bunun etrafından dolaşabilmişlerdi. Hiçbiri kaybolmadı; sadece başka bir tanka taşındı.[75]
Hazırlıklar tamamlandıktan sonra Young ve Duke, Orion'u CSM Casper'daki Mattingly'den ayırmak için hareket ettiler. Mattingly, Casper'ı dairesel bir yörüngeye kaydırmaya hazırlanırken Young ve Duke Orion'u ay yüzeyine iniş için hazırladılar. Bu noktada, aracın yörüngesini değiştirmek için yapılan yanma hazırlığı sırasında CSM'nin yönlendirilebilir roket motorunun testleri sırasında, motorun yedek sisteminde bir arıza meydana geldi ve bu da Casper'ın paramparça oluyormuş gibi göründüğü şiddetli salınımlara neden oldu. Görev kurallarına göre, Kontrol Merkezi inişi iptal etmeye ve Dünya'ya dönüş yolculuğu için Orion'un motorlarını kullanmaya karar verirse, Orion o zaman Casper ile yeniden birleşmeliydi. Bu yapılmadı ve iki uzay aracı birlikte uçmaya devam etti.[72] İniş kararı beş yörünge (yaklaşık on saat) içinde verilmeliydi, aksi takdirde uzay aracı iniş alanına ulaşmak için çok uzaklaşacaktı.[77]
Ay yüzeyi
[düzenle]
Dört saat ve üç yörünge sonra, Kontrol Merkezi arızanın etrafından dolaşabileceğine karar verdi ve Young ve Duke'a inişe devam etmelerini söyledi.[78] Gecikmenin bir sonucu olarak, ay yüzeyine güçlendirilmiş iniş planlanandan yaklaşık altı saat geride başladı ve Young ve Duke inişlerine normalden 5.000 m (16.000 ft) daha yüksek bir irtifadan başladılar. Yaklaşık 4.000 m (13.000 ft) yükseklikte Young, iniş alanını tamamıyla görebildi.[78] Orion, planlanan iniş alanının 270 m (886 ft) kuzeybatısında, Cayley Ovaları'na 21 Nisan'da 02:23:35 UTC'de indi.
Duke, dokuzuncu olan Young'u takip ederek, Ay yüzeyinde yürüyen onuncu kişi oldu.[80] Apollo 16, engebeli Ay yaylalarındaki malzemeleri ve yüzey özelliklerini incelemek, incelemek ve örneklerini almak için ilk bilimsel keşifti. 71 saat 14 dakikalık bir konaklamada, Duke ve Young Ay yüzeyine üç gezi yaptılar ve Duke araç dışı aktivitelerde 20 saat 15 dakika geçirdi. Bunlar, bilimsel ekipman ve deneylerin yerleştirilmesini ve aktive edilmesini, yaklaşık 97 kilogram (213 lb) kaya ve toprak örneğinin toplanmasını ve Ay'da şimdiye kadar karşılaşılmış en engebeli yüzeyde LRV'nin değerlendirilmesini ve kullanılmasını içeriyordu.[81][82]
Yüzeydeki son birkaç dakikalarında Duke, Ay yüksek atlama rekoru kırmaya çalıştı. 2 feet 8 inç (0.81 m) kadar atladı, ancak dengesini kaybetti ve birincil yaşam destek sisteminin (PLSS) üzerine arkaya doğru düştü. Bu ölümcül bir kaza olabilirdi; kıyafeti yırtılmış veya PLSS kırılmış olsaydı ölmüş olabilirdi. Young, "Bu pek akıllıca değil" diye belirtti.[84]
Dünya'ya dönüş
[düzenle]
Dünya'ya dönüş yolculuğunda Duke, Mattingly'nin Casper uzay aracından dışarı çıktığı ve servis modülünden film kasetlerini aldığı 1 saat 23 dakika süren bir derin uzay EVA'sına yardımcı oldu. Casper'ın 2.238.598 kilometre (1.208.746 deniz mili) yolculuk yaptığı bir yolculuktan sonra, Apollo 16 görevi 27 Nisan'da 19:45:05 UTC'de Pasifik Okyanusu'nda bir inişle ve USS Ticonderoga uçak gemisi tarafından kurtarılmayla sona erdi.
Duke, her ikisinin de fotoğrafını çektiği Ay'da iki eşya bıraktı. En ünlüsü, NASA fotoğrafçısı Ludy Benjamin tarafından çekilen plastik kaplı aile fotoğrafı portresi. Fotoğrafın arka yüzü Duke'un ailesi tarafından imzalanmış ve parmak izi bırakılmış ve şu mesajı taşıyordu: "Bu, 20 Nisan 1972'de Aya inen Dünya gezegeninden Astronot Duke'un ailesidir."
Diğer eşya, 1972'de 25. yılını kutlayan Hava Kuvvetleri tarafından verilen anma madalyasıydı. Duke o yıl Aya giden tek Hava Kuvvetleri subayıydı. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı General John D. Ryan ve Hava Kuvvetleri Bakanı Robert Seamans'ın onayıyla Duke, yıl dönümünü anımsatan iki gümüş madalyon aldı. Birini Ay'da bıraktı ve diğerini Hava Kuvvetlerine bağışladı. Bugün, Ohio, Dayton'daki Wright-Patterson Hava Üssü'ndeki Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri Ulusal Müzesi'nde, Apollo 16 görevinin bir Ay kayasıyla birlikte sergileniyor.[87]
Apollo 15 posta pulu skandalının ardından Slayton, Apollo 17 görevi için yedek görevi Apollo 15 mürette