Bir Tarak Bize Yazılı Sözcüğün Tarihi Hakkında Neler Anlatabilir?

---

Harf alfabemizin kökeni sorunsalı bir konu olup, bir tarak bulgusuyla kısmen aydınlatıldı.

Haziran 2016'da, Kudüs İbrani Üniversitesi'nden Yosef Garfinkel ve Güney Adventist Üniversitesi'nden Michael Hasel'in liderliğindeki antik Kenan şehri Laşiş'te yapılan bir arkeolojik kazıda, başlangıçta küçük bir kemik olarak yanlış tanımlanan bir obje ortaya çıkarıldı. Daha yakından incelendiğinde, hayvan arkeoloğu Edward Maher, nesnenin dişleri kırılmış olsa da fildişi bir tarak olduğu sonucuna vardı. Mikroskobik incelemeler, Maher'in teorisini doğrulayarak fosilize edilmiş pire kalıntıları ortaya çıkardı. İki uzman, 1,44 x 0,99 inç boyutlarındaki tarağın fildişinden yapıldığını ve dolayısıyla bir ithalat ürünü olduğunu doğruladı – o dönemde Kenan'da filler yoktu.

Ancak tarak, Kudüs İbrani Üniversitesi arkeologu Madeleine Mumcuoglu 17 hafif yazıtlı karakter bulana dek gerçek önemini ortaya koymadı. İsrail'deki Ben-Gurion Üniversitesi'nden epigrafçı Daniel Vainstub yazıtın "Bu diş kökü, saç ve sakalın pirelerini söksün" şeklinde çevrildiğini belirledi.

Araştırmacılar, tarağın MÖ 1700'lere tarihlendiğini tahmin ediyorlar, bu da bu basit ifadenin Kenan yazısında bilinen en eski tamamlanmış cümle haline geliyor. Daha önce bu dönemden sadece parçalarımız vardı. (Nesnenin yaşını kesin olarak radyokarbon tarihleme yöntemiyle belirleme girişimleri başarısız oldu.)

Modern alfabenin gelişim tarihi hüsran verici bir şekilde belirsiz kalırken, Kenan yazısı (genellikle MÖ 1900-1400 yılları arasında ortaya çıktığı kabul ediliyor) daha önceki resimsel yazılara göre (örneğin çivi yazısı ve hiyeroglifler) kullanım kolaylığında net bir gelişme sağladı. Bir karakter ile belirli bir ses arasında basit bir ilişki kurması, Kenan yazısını, modern Batı alfabelerinin evrimleştiği temel olarak ortaya koydu. Garfinkel, "Tamamlanmış bir Kenan cümlesi bulmak, son yıllarda yapılan en önemli keşiflerden biridir. Bu, alfabenin evriminde bir dönüm noktasıdır." diyor.