[Türkiye](/turkiye/)
09:54 13.06.2021(Güncellendi 10:06 13.06.2021) URL'yi kısaltın
__0 __5
Sultan Abdülaziz ve Sultan Abdülhamit döneminde ABD başkanlarına yazılan ve
cevap olarak gelen mektupların kayıp olduğu öne sürüldü. İddialara göre
iktisat tarihçisi Prof. Dr. Barkan 1979’da mektupları Başbakanlık Osmanlı
Arşivleri’nden zimmetli olarak aldı. Ancak kısa süre sonra hayatını kaybedince
iade edilmeyen mektuplar kayıplara karıştı.
Osmanlı Padişahları Sultan Abdülaziz (1861-1876) ve Sultan Abdülhamit
(1876-1909) döneminde ABD başkanlarına yazılan ve cevap olarak onlardan gelen
mektupların kayıp olduğu iddiası ortaya atıldı.
Sosyal medyada gündeme gelen bu iddia **2008 yılında vefat eden ünlü fizik
profesörü Ahmet Yüksel Özemre’nin hatıralarını anlattığı 'Akademik Yıllarım'
adlı kitaba** dayandırılıyor. Kitaptaki iddiaya göre iktisat tarihçisi **Ömer
Lütfi Barkan** bu mektupları arşivden alıp iade edemeden vefat edince savcılık
belgelerin peşine düştü. Barkan’ın eşi Süreyya Hanım, Özemre’nin dekan olduğu
İstanbul Fen Fakültesi’nde önceden görevli olduğu için de savcılık Barkan’ın
izini bulmak için Özemre’yi aradı.
[Hürriyet'ten Musa Kesler'in haberine
göre](https://www.hurriyet.com.tr/gundem/abd-baskanlarina-yazilan-kayip-
sultan-mektuplari-41831078) Prof. Özemre kitabında olayı şöyle anlatıyor:
_“İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı telefon ederek Süreyya Barkan’ın açık
adresinin bilinip bilinmediğini sordu. Kendisinin Ataköy’deki dairesini
bildiğimizi ama şu anda ABD’de yaşamakta olduğunu ve oradaki adresini
bilmediğimizi söyledim. Savcı, Prof. Dr. Ömer Lütfi Barkan’ın Başbakanlık
Arşivi’nden 19. yüzyıl sonunda Türkiye ile ABD arasına en yüksek düzeyde
(Sultan Abdülaziz ile Sultan 2. Abdülhamit o dönemlerin ABD Başkanları
arasında) karşılıklı yazılmış mektupları zimmetle aldığını ama iade edemeden
vefat etmiş olduğunu söyledi._
### 'Kapıyı çilingir açmış'
_Mektuplar varislerinden istenmiş ancak bir cevap alınamamış. Bunun üzerine
Barkan çiftinin Ataköy’deki evlerine mahkeme kararıyla heyet olarak gidilmiş,
kapının açılmaması üzerine çilingir marifetiyle kapı açtırılıp evde bu evrak
aranmış. Fakat bulunamamış. Bunu duyunca şaşırıp kalmıştım.”_
Barkan’ın hangi mektupları aldığına ve son durumlarına dair arşiv yetkilileri
de kayıtlarda bilgi bulunmadığını aktardı.
#### Prof. Dr. Afyoncu: İddiaları ben de duydum, artık böyle bir uygulama
kalmadı
Bununla birlikte **Prof. Dr. Erhan Afyoncu** şu değerlendirmeyi yaptı: _“Bu
iddiayı ben de okudum, biliyorum. Ancak somut bir bilgim yok. Osmanlı
döneminde memurlar çalışmak için büro evrakını evlerine götürürlerdi. Çıkan
yangınlarda bu evrakın da evle birlikte yanmasından dolayı Osmanlı döneminde
bile eve evrak götürmek yasaklanmıştı. Eskiden araştırmacıların değişik arşiv
ve kütüphanelerdeki belgeleri evlere götürdüklerini eski hocalarımızdan
duyduk. Hatta hocaların ölmesinden sonra bu evrakların geri alınmasının bir
mesele olduğu da anlatılırdı. Günümüzde artık böyle bir uygulama kalmadı.
Belgelerin orijinalleri dışarı verilmiyor. Hatta araştırma salonunda bile
orijinallerini incelemek çok zor. Genellikle dijitalleri üzerinden araştırma
yapılıyor. Ancak problem hocanın ani vefatıyla ortaya çıkıyor. Böyle
sıkıntıların zaman zaman yaşandığını biliyoruz.”_
## Mektuplar hangi ABD başkanları döneminde yazıldı?
Sultan Abdülaziz tahta çıktığında **Abraham Lincoln** de başkanlığa yeni
seçilmişti. Sultan Aziz döneminde **Andrew Johnson ve Ulysses S. Grant** da
başkanlık yaptı. Sultan 2. Abdülhamit döneminde ise **8 ayrı Amerikan
başkanı** göreve geldi. Bunların en ünlüsü ise 1901-1909 arasında görev yapan
**Theodore Roosevelt**. İddia konusu mektupların hangi başkanlar döneminde
yazıldığı da henüz bilinmiyor.