Bu zor dönemde sevdiklerimizin dertlerine ortak olmak, onlara değer verdiğimizi göstermenin en güzel yollarından biri. Pandemi öncesinden beri ya da salgın nedeniyle psikolojik rahatsızlıklar yaşayan yakınlarımıza destek olabiliriz. Fakat onlara psikolojik destek sağlamanın bazı incelikleri var. Bunları bilmek işimizi kolaylaştırabilir, sevdiklerimize daha faydalı olabiliriz. Özellikle içinde bulunduğumuz pandemi dönemi için uzman [psikolog](https://www.hurriyet.com.tr/haberleri/psikolog) Ayben Ertem “Salgın sürecinde doğal görünen bazı duyguların kaygı bozukluğuna dönüşüp dönüşmediğini de gözlemlemek gerek” diyor. Bu süreçte psikolojik olarak kendini iyi hissetmeyen yakınlarımıza dert ortaklığı edip onların ‘fahri psikoloğu’ olabiliriz. Uzmanlar bu desteği vermeye istekli olanlar için tavsiyeler verdi... **BİTKİLER DEPRESYONA İYİ GELİR** **Uzman psikolog Ayben Ertem** \- Yakınlarınızın salgından önceki rutinlerini mümkün olduğunca devam ettirmesini destekleyin. Mesela spora düzenli giden biriyse evde spor yapabileceği bir ortam hazırlanabilir ve kişi teşvik edilebilir. \- Arkadaşlarıyla düzenli olarak çevrimiçi platformlar üzerinden görüntülü olarak görüşmesini sağlayın. \- Salgın döneminden önce sıkıntılı süreçlerle nasıl başa çıktığını hatırlatabilir ve tekrar onları yapmasını destekleyebilirsiniz. **Bol bol sarılın** \- Araştırmalara göre günde sekiz kere sarılmak fiziksel ve duygusal açıdan faydalı. Aynı ev içindeyseniz ve herkes sağlıklıysa bol bol sarılın. \- Mümkün olduğunca haberlere maruz bırakmamaya çalışın. Özellikle kaygı bozukluğu varsa kaygısını daha fazla arttırmaktan başka bir işe yaramayacaktır. Onun yerine bol bol gülün, birlikte keyifli şeyler izleyin. \- Eviniz müsaitse beraber çiçek dikin, bitki yetiştirin, toprakla bütünleşin. Bitkilerle haşır neşir olmak depresyon, kaygı bozukluğu gibi sıkıntılar yaşayanlara oldukça faydalı. \- Birlikte rahatlama, nefes ve farkındalık egzersizleri, yoga yapın. Sohbet edin, karşılıklı olarak duygularınızı konuşun, paylaşın. \- Onu günlük tutmaya teşvik edin. Yazı yazmak faydalı bir baş etme mekanizmasıdır. \- Birlikte günlük, haftalık öz bakım rutinleri gerçekleştirin. Banyodan sonra saç, cilt, vücut bakımı uygulayın. Özellikle bağışıklık sistemini de güçlendirecek sağlıklı beslenme rutinleri oluşturun. **ONU ANLAYIN, TANI KOYMAYIN** **Uzman klinik psikolog Esra Ezmeci** \- Minik sürprizler her zaman insanların yüzünü güldürür. Sevdiklerinize minik hediyeler, güzel bir çiçek buketi, pasta, çikolata gibi şeyler göndererek sürpriz yapabilirsiniz. Bunun dışında yakınınız için bir mektup yazabilir, ona [yemek](https://www.hurriyet.com.tr/lezizz/yemek-tarifleri/) hazırlayabilir, resim yapabilirsiniz. \- Birlikte, çevrimiçi ya da yüz yüze yapabileceğiniz etkinlikler araştırın. Yürüyüşe çıkmak, oyun oynamak, birlikte kitap okumak, [film](https://www.hurriyet.com.tr/film-izle/) izlemek, yemek yapmak, yeni bir projeye başlamak gibi seçenekler arasından ikinize de uyacak olanları planlayabilirsiniz. **Baskı yapmadan...** \- Sağlıklı beslenmek, düzenli uyku ve spor yapmak yaşamın temelindedir ve birçok psikolojik rahatsızlığa da iyi gelir. Sevdiğiniz insanların sağlıklı yaşam sürmesi için onlara yardım edebilirsiniz. Örneğin, su içmesini ya da meyve yemesini hatırlatabilirsiniz. \- Onlara özel zaman ayırın ve iyi dinleyin. Aynı evde yüz yüze de olsanız, farklı evlerden telefonla görüşüyor da olsanız desteğe ihtiyaç duyan yakınınıza, sık sık baş başa olabileceğiniz zamanlar ayırın. Bu süre boyunca dikkatinizi dağıtacak şeylerden uzak olun. Onu öneri yağmuruna tutmadan, yakınınızın anlattıklarını içtenlikle dinlemeye ve onu anlamaya odaklanın. \- Bazen insanlar yaşadıkları sıkıntının etkisiyle içine kapanmaya meyilli olurlar. Böyle zamanlarda konuşmaya zorlamanız faydalı olmaz. Fakat onu konuşmaya cesaretlendirmek ve bu konuda rahat olabileceği bir tavırda olmak önemlidir. Baskı yapmadan, yanında olduğunuzu, onu dinlemek ve anlamak istediğinizi ifade edin. “Sen ne zaman paylaşmak istersen, ben seni dinlemek için buradayım” diyebilirsiniz. \- Onlara anlaşıldıklarını hissettirin. Bazı problemler çözümsüzdür, bazılarını çözmek de bizim elimizde değildir. Psikolojik desteğin çok büyük bir kısmı karşımızdakine anlaşıldığını hissettirebilmektir. Bunun için karşımızdakinin ne düşündüğünü ve ne hissettiğini iyice anlayıp “Gidemeyeceğini düşünüyorsun”, “Yalnız hissediyorsun” gibi geri bildirimler verin. Ara ara anlattıklarını özetleyip “Doğru mu anladım” diye sorabilirsiniz. \- Başkalarıyla kıyaslamayın ve öneri verirken dikkatli olun. Yakınınıza “Sen depresyondasın” gibi tanılar koymayın. Çok bilen değil, merak eden, “Acaba şöyle olabilir mi” diye fikir sunan olun. Onun problemine “Komşumun kızı böyleydi, şöyle yaptı” şeklinde yaklaşmayın. Bu, onun üzerinde baskı oluşturur ve karşılaştırıldığını hissettirir. Bunun yerine bir fikir verecekseniz öneri şeklinde kibarca ifade edin. “Bu senin için uygun olur mu” diye sorun ve öneriniz konusunda ısrarcı olmayın. **Önce bir sorun** \- Ona akıl vermeyin, nasıl yardım edebileceğinizi sorun. En çok yaptığımız hatalardan biri karşımızdakinin problemini nasıl çözeceğini ondan daha iyi bildiğimizi sanmamızdır. Bu yüzden onu öneri yağmuruna tutarız. Bunun yerine siz ona nasıl yardım edebilirsiniz, onu sorun. Onun için yaptığınız şeyler hakkında nasıl hissediyor, öğrenin. “Her gün aramam seni rahatsız ediyor mu, sana iyi geliyor mu”, “Bu konuda ben sana nasıl yardımcı olabilirim” gibi ifadeler daha uygundur. **[Bitcoin](https://bigpara.hurriyet.com.tr/kripto/kripto-para-piyasasi/) ve [Ethereum](https://bigpara.hurriyet.com.tr/kripto/kripto-para-piyasasi/) ne kadar?** **[Bitcoin](https://mbigpara.hurriyet.com.tr/kripto/kripto-para-piyasasi/) ve [Ethereum](https://mbigpara.hurriyet.com.tr/kripto/kripto-para-piyasasi/) ne kadar?**