Özet (TL;DR) @ 2019-03-23T15:33:00.000Z: Türk Lirası, haftanın son gününde ABD Doları karşısında yüzde 3'ten fazla değer kaybetmesinin ardından Eski Hazine Müsteşarı Mahfi Eğilmez, Türk Lirası'nın neden değer kaybettiğini yazdı.
Ekonomi
15:33 23.03.2019(Guncellendi 15:35 23.03.2019) URL'yi kısaltın
Turk Lirası, haftanın son gununde ABD Doları karşısında yuzde 3'ten fazla değer kaybetmesinin ardından Eski Hazine Musteşarı Mahfi Eğilmez, Turk Lirası'nın neden değer kaybettiğini yazdı.
Eğilmez'in 'mahfiegilmez.com'da yayınladığı 'Turk Lirası neden değer kaybetti?' başlıklı yazısı şoyle:
Önce bir durum saptaması yapalım. Dunyada işler 3 ay onceye gore daha olumsuz gorunuyor. Beklentilerde bozulma var. Bu bozulma kararları etkiliyor ve dolayısıyla piyasaları da bozuyor.
Aşağıdaki tablo beklenti bozulmasını yansıtıyor (Kaynak: https://tr.tradingview.com/symbols/TVC-DXY/, https://tr.investing.com/rates- bonds/u.s.-10-year-bond-yield, https://www.investing.com/rates- bonds/germany-10-year-bond-yield, https://www.bloomberght.com/)
(C) Fotoğraf :
'Dolar Endeksi 2019'un ilk çeyreğinde onemli bir değişim gostermemiş'
Dolar Endeksi 2019'un ilk çeyreğinde onemli bir değişim gostermemiş, ABD 10 yıllık tahvil getirisi 2018'de sergilediği çıkışı kaybetmiş, buna karşılık duşecek diye tahmin edilen Brent petrol yukselişe geçmiş, Almanya 10 yıllık tahvillerinin getirisi ise eksiye duşmuş. Butun bunlar piyasalardaki olumsuz beklentileri net bir biçimde yansıtıyor. Altında gorulen yukseliş guvenli liman arayışına işaret ettiğine gore piyasalardaki olumsuz gidişin bir başka gostergesi.
Şimdi de kırılgan beşli tablomuza donelim ve bakalım bozulan beklentiler bu
ulkeleri nasıl etkilemiş? Aşağıdaki tablo kırılgan beşli ulkelerinin para
birimlerinin Dolar karşısındaki durumunu gosteriyor (eksi işaret ilgili
paranın Dolara karşı değer kaybını gosteriyor.
Kaynak: https://www.bloomberg.com/markets/currencies)
(C) Fotoğraf :
Kırılgan beşli ulkelerinin para birimlerinin Dolar karşısındaki durumu
TL, 2018'de bu beşlinin paraları arasında en buyuk değer kaybını yaşayan para birimi olmuş. Benzer bir gelişme son 3 gundeki gelişmelerde de ortaya çıkmış, butun para birimleri Dolara karşı değer kaybederken TL yine ilk sırayı almış.
Bu son gelişmedeki olumsuz farklılığın nereden doğduğuna da bakalım
(Kaynak:https://tr.tradingeconomics.com/country-list/inflation-rate,
http://www.cbrates.com/, http://www.worldgovernmentbonds.com/cds-historical-
data/turkey/5-years/)
(C) Fotoğraf :
'Turkiye, kırılgan beşliden temel piyasa gostergeleri konusunda olumsuz'
Goruleceği gibi Turkiye, kırılgan beşliden temel piyasa gostergeleri konusunda olumsuz ayrışıyor. Enflasyon oranı, Merkez Bankası faizi ve CDS primi açısından Turkiye, grubun zayıf halkası konumunda bulunuyor.
Bunlara ek olarak son donemde Turkiye'yi daha da olumsuz gorunume sokan bazı gelişmeler oldu.
Merkez Bankası'nın net doviz rezervlerinde hızlı bir duşuş yaşandı. Bunu aşağıdaki tablo açık biçimde ortaya koyuyor (Kaynak: https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket)
(C) Fotoğraf :
Merkez Bankası'nın net doviz rezervlerinde yaşanan duşuş
Özellikle 13 -- 21 Mart arasındaki haftada Botaş'ın yuksek miktarlı dış odemesi Merkez Bankası doviz rezervinde hızlı bir gerileme ortaya çıkarınca yabancılar endişeye kapılarak doviz taleplerini artırdılar. Bu da TL'deki değer kaybını daha da hızlandırdı.
Rusya'dan S 400 savunma sistemleri alımı ve Venezuela altınları meselesinin ABD ile yarattığı sorunlar surerken Golan tepelerinin aidiyeti konusunda ABD ile karşılıklı ters demeçler verilmesi Turkiye'de risklerin yukselmesini ateşledi. Bunu da riskleri olçmekte kullandığımız 5 yıllık CDS priminde son bir haftada ortaya çıkan 50 baz puan dolayındaki artıştan gorebiliyoruz.
Son olarak Turkiye'nin imkansız uçleme hipotezini goz ardı ederek hem faizi hem kuru denetlemeye yonelik yaklaşımı da bu gelişmeleri tetikledi. İmkansız uçleme hipotezine gore; sermaye hareketleri serbestse doviz kurunu ve faizleri aynı anda denetleyemezsiniz. Turkiye'de sermaye hareketleri serbest, yani para istediği gibi ekonomiye girip çıkabiliyor. Gorunuşe gore doviz kurları piyasada serbestçe belirleniyor ama gerçekte kurları baskılamak için kamu bankaları aracılığıyla çeşitli mudahaleler yapılıyor. Gorunuşe gore faizler piyasada serbestçe belirleniyor ama çeşitli yonlendirmelerle bankalar faizlerini surekli aşağıya doğru çekiyorlar. Yani gorunum ne olursa olsun sermaye hareketlerinin serbest olduğu ekonomide gerçekte hem doviz kuru hem de faiz oranı denetim altında tutulmaya çalışılıyor. Bu durumda bir noktadan sonra sigortaların atmış olmasına da şaşmamak gerekir.
Ekonomi tarihine geçen ilginç deneylerimiz var: 1994 yılında dalgalı kur rejimindeyken sabit kur rejiminde geçerli olan bir işleme başvurarak devaluasyon yapmıştık, bu donemde de imkansız uçleme hipotezinin doğru olup olmadığını test etmiş olduk.