Özet (TL;DR) @ 2019-02-07T23:33:00.000Z: Fransa'nın, Ruanda'da 6 Nisan 1994'te Tutsilere karşı başlatılan ve yaklaşık 800 bin kişinin öldüğü soykırımın asıl sorumlularını gizlediği öne sürüldü.



Afrika

23:33 07.02.2019(Guncellendi 23:35 07.02.2019) URL'yi kısaltın

Fransa'nın, Ruanda'da 6 Nisan 1994'te Tutsilere karşı başlatılan ve yaklaşık 800 bin kişinin olduğu soykırımın asıl sorumlularını gizlediği one suruldu.

(C) AP Photo / Ben Curtis

Fransız Mediapart internet sitesi, yayımladığı 'Ruanda soykırımı: Fransa'nın yalanları ortaya çıktı' başlıklı, Fransız Dış İstihbarat Birimi DGSE'ye ait bir belgeye dayandırdığı haberinde, Fransa'nın, Hutu milislerin yaklaşık 800 bin Tutsi'yi oldurduğu Ruanda soykırımının asıl sorumlularını gizlediğini yazdı.

Haberde, Fransa, Ruanda soykırım oncesinde, sırasında ve sonrasında Hutularla uzlaşma ve işbirliği yapmakla suçlandı.

' SORUMLULARI DEĞİL, MAĞDURLARIN KURDUĞU RPF'Yİ SORUMLU TUTTU'

Ruanda'da 6 Nisan 1994'te Hutuların Tutsilere karşı soykırım başlatmasına rağmen Fransa'nın soykırımdan Hutuları değil, surgundeki Tutsilerin 1987'de kurduğu Ruanda Yurtsever Cephesini (RPF) sorumlu tuttuğunun altı çizilirken, donemin Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterand'ın danışmanı Bruno Delaye'in Elysee Sarayı için yazdığı bir notta "Saldırıyı gerçekleştiren RPF." şeklindeki ifadesine de yer verildi.

(C) REUTERS / Tony Gentile

26 Nisan'da donemin Fransa Genel Kurmay Başkanı Christian Quesnot'nun da soykırımı başlatanların Hutular değil RPF'nin olduğunu yazdığı bir belgenin varlığına dikkat çekildi.

' SOYKIRIMIN SORUMLULARIYLA İŞBİRLİĞİ VE UZLAŞMA YAPTILAR'

Donemin Fransa'nın Kigali Buyukelçisi Jean-Michel Marlaud'ın da Quesnot'nun yazdığı notu doğrular ifadeler kullandığına vurgu yapılırken, DGSE'nin belgesinde de soykırımı başlatanların Hutular olduğunun açıkça yer almasına rağmen Fransa'nın soykırımın sorumlularıyla iş birliği ve uzlaşma yaptığının altı çizildi.

Devletin de bu belgeden haberdar olduğu belirtildi. Soz konusu belgede, Hutulardan olan Ruanda Savunma Bakanlığının eski ozel kalem muduru Theoneste Bagasora ve Ruanda eski GenelKurmay Başkanı Laurent Serubuga'nın soykırımı başlatan isimler olduğu bilgisinin yazdığı kaydedildi.  DGSE'nin, soykırımı Hutuların başlattığına dair birkaç kez devletin ust yoneticilerini uyardığı ancak dikkate alınmadığına dikkat çekildi.

' FRANSA'YA BİLGİ VERİLDİ'

(C) AP Photo / Ben Curtis

DGSE'nin, Tutsilere karşı etnik temizliğin Ruanda devletine yakın kişiler tarafından yapıldığı konusunda Fransa'ya bilgi verdiği, Belçika istihbaratının, 12 Nisan 1994'te Hutu olan Bagosora'nın Ruanda Devlet Başkanı Juvenal Habyarimana'yı taşıyan uçağın duşurulmesinden sorumlu olduğu yonundeki açıklamasının da  DGSE'nin bilgilerini doğruladığı kaydedildi.

' YAPTIRIMLARA RAĞMEN 80 TON SİLAH TEMİN EDİLDİ'

Donemin Ruanda Merkez Bankası Başkanı Jean Birara'nın da soykırımı başlatan ismin Bagasora olduğu yonundeki açıklamalarına yer verildi. Paris Savcılığının Eylul 2017'de BNP Paribas Bankası'nın Ruanda soykırımındaki rolunu araştırmak için soruşturma başlattığı hatırlatılırken, bankanın Ruanda'da soykırım işleyenlere yasa dışı silah temininin finansmanında rol almakla suçlandığı belirtildi. Bankanın Birleşmiş Milletler'in ambargosuna rağmen soykırımı yapanlara 80 ton silah temin edildiği ileri suruldu.

Soykırımı başlatan isimlerden biri olduğu belirtilen Bagosora'nın 2005'te bir mahkemeye verdiği ifadede bu silahların banka tarafından temin edildiğini itiraf ettiği ve silahların temininde donemin Guney Afrika Başbakan sekreteri Petrus Willem Ehlers'un rol oynadığı kaydedildi.

NE OLMU ŞTU?

(C) AFP 2018 / Simon Maina

Ruanda'da 1994'te Hutular, donemin Devlet Başkanı Habyarimana'nın uçağının duşmesinden sorumlu tuttukları Tutsilere karşı soykırım başlatmıştı. Ülkede 100 gun suren katliamda 800 binden fazla Tutsi hayatını kaybetmişti.

Fransa, soykırımı yapan Hutu hukumetinin uzun sure destekçisi olduğu için uluslararası kamuoyunda ve ulke içinde eleştiriliyordu.

Fransa'nın eski Cumhurbaşkanı François Mitterrand, Le Figaro gazetesine 1998'de verdiği mulakatta, "O ulkelerde bir soykırım yaşanması o kadar da onemli bir şey değil." demişti. Ruanda soykırımı donemine dair arşivler uzerindeki "devlet sırrı" yasağının kaldırılmasına rağmen, Mitterrand tarafından ikinci bir yasağın konulduğu ve bu nedenle arşivlere erişilemediği belirtiliyor.

Fransa Anayasa Mahkemesi, Eylul 2017'de Ruanda soykırımı hakkında çalışmalar yapan bir araştırmacının, soykırım donemine ilişkin cumhurbaşkanlığı arşivlerine erişim talebini reddetmişti.