Özet (TL;DR) @ 2019-01-19 08:18:28.021842: Bugün 19 Ocak. Gazeteci Hrant Dink, bundan tam 12 yıl önce bugün, saat 15.05’te, kurucusu ve yayın yönetmeni olduğu Agos Gazetesi önünde suikasta uğradı. 12 yıldır olduğu gibi bugün de son nefesini…
Kim, nas ıl anlayabilir bunu bilemiyorum ama hem Ermeni olmak hem Turkiyeli; 23 Nisan'ı yaşamak butun coşkusuyla ve ertesi gunun bir parçası olmak butun huznuyle. Kaç insan bu ikilemi yaşıyordur şu yeryuzunde? Ne anlaması kolay ne de anlatması. Dilerim kimse de yaşamasın bu ikilemi bir daha (...)
**
**
Bir ba şka severim 23 Nisan'ları. Hem, bizim de hanımla evlendiğimiz gundur aynı zamanda. Gerdeğe girişimiz de 23 Nisan'ı 24 Nisan'a bağlayan geceye rastlar. İlk çocuğumuza can verdiğimiz andır o. Ne 23, ne de 24 Nisan. 23,5 Nisan'dır belki de o an."
Hrant Dink, yukarıdaki satırları 23 Nisan 1996'da, Agos'taki koşesinde yayımladı. Yazının başlığı '23,5 Nisan'dı. O ba şlık şimdi onu, ideallerini, omru boyunca yaratmak için çabaladığı donuşumu ve hedef gosterildiği sureci belleklerde canlı tutmak uzere hazırlanan hafıza mekanının adı oluyor.
Yirmiuçbuçuk Hrant Dink Hafıza Mekanı çalışmaları, Agos'un 2015'te Sebat Apartmanı'ndan taşınmasıyla başladı. Hrant Dink Vakf ı Proje Koordinatoru Nayat Karakose, "Agos yeni yerine taşınırken insanlar hep 'Sebat Apartmanı'ndaki ofis ne olacak' diye soruyordu. Oranın barındırdığı bir bellek, bir hakikat var, bir de kamu vicdanında onemli bir anlamı... Boylece bir hafıza mekanına donuşturmeye karar verdik" diyor.
Sebat Apartmanı'nın kendisi de bir hafıza mekanı aslında. Mimarı, Emek Sineması'nın da mimarı olan Rafael Alguadiş.
Turkiye'de bu anlamda daha once duzenlenmiş bir hafıza mekanı olmadığından, nasıl yapılması gerektiğine dair dunyadaki orneklerini gezmeye başladılar. 2015 sonbahar ından itibaren Guney Afrika'dan Guney Amerika'ya, Almanya ve Polonya'ya 15 ulkede 80'in uzerinde hafıza mekanı ziyaret edildi, oralardaki profesyonellerle goruşuldu. Ardından İstanbul'da ve başka illerde diyalog toplantıları duzenlendi. 150'nin uzerinde katılımcı Sebat Apartmanı'na goturuldu, fikirleri, ne gormek istedikleri, ne gormek istemedikleri soruldu. Bu insanlar mekanın hissettirdiklerini kelimelere doktu. Tum fikirler planlama aşamasında dikkate alındı.
M uze gibi bir yer değil, çekinmeden dokunabilirsiniz
Karakose, muze gibi bir yer yaratmak istemediklerinin altını çiziyor: **" Hafıza mekanlarını muzeden ayıran şey, yaşayan, guncel kalan yerler olması, diyalog ortamı yaratması ve ziyaretçiyi aktif biçimde angaje etmesi. Ziyaretçilerin tecrubelerini paylaşmasını, fikrini soylemesini, buradaki eşyalara çekinmeden dokunmasını bekliyoruz. İstiyoruz ki, buradan uzuntuyle değil guçlenerek çıksınlar. Niyetimiz Hrant Dink'i idolleştirmek değil, sıradan bir insanın başardıklarını gostermek. 'Sen de kuçuk kuçuk adımlarla çevreni iyileştirebilirsin' demek istiyoruz."
** _19 Ocak 2012 'de, Sebat Apartmanı'nın onundeki kaldırıma, Dink'in oldurulduğu noktaya hafıza taşı kondu. _
Agos'un kiracısı olduğu 145 metrekarelik daire bir hafıza mekanına donuşurken, Hrant Dink 'in çalışma odası olduğu gibi korundu. Odanın kapısına kırmızı bir bant çekip ziyaretçilere "Aman dokunmayın" denmeyecek. Gelenler koltuğuna oturup kitaplarını okuyabilecek. Terasa, sanat çı Sarkis'in bir enstalasyonu yerleştirilecek. Her oda, Dink'in hayatıyla ilgili ayrı bir başlığı anlatacak.
Projede yer alan sanatçı Sena Başoz, "Pırıl pırıl bir mekan yapmıyoruz çunku buradaki yaşanmışlık hafızanın parçası. Duvarları kazıdıkça Sebat Apartmanı'nın Agos'tan onceki tarihi de çıkıyor boya katmanlarının altından. Ziyaretçiler değindiğimiz meseleleri videolar yoluyla Hrant Dink 'in sesinden dinleyecek, onun yazılarından okuyacak. Anlatıcı Dink'in kendisi olacak yani. Gelenler hayatının farklı donemlerinden anlatılarla Turkiye tarihinin de izini surebilecek."
İleride mekanda atolyeler, soyleşiler, eğitimler de duzenlenecek. Karakose, "Yaşayan, dinamik bir yer yaratmak; bir uretim, buluşma ve paylaşım mekanı oluşturmak istiyoruz. İsteyen gelsin, butun gununu burada geçirsin; arşivimizden, kutuphanemizden faydalansın" diyor.
Mekan, hafıza ve umudu birleştiren, bir arada yaşamın hakim olduğu bir geleceği tahayyul ederek bu yonde atılacak adımları yureklendiren, diyaloğun onemi hakkında farkındalık yaratan, yaşayan ve surekli guncellenen bir yer olarak tasarlanıyor.
A çılış, her şey yolunda giderse 23,5 Nisan 2019'da olacak. Coşkuyla huzun arasındaki saatlerde...