Özet (TL;DR) @ 2018-07-13T00:00:00.000Z: Konuk yazarımız, İstanbul Bilgi Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden Prof. Dr. Şule Işınsu Özmen’dir. Aşağıdaki grafikler için kullanılan veriler bkm.com.tr’den, yıllık...
Konuk yazarımız, İstanbul Bilgi Üniversitesi İşletme Fakultesi'nden Prof. Dr. Şule Işınsu Özmen'dir.
Aşağıdaki grafikler için kullanılan veriler bkm.com.tr'den, yıllık reel buyume oranlarını hesaplamak için kullanılan enflasyon oranları TUİK'den alınmıştır. Aşağıdaki grafik, çoğumuzun bildiği ve webrazzi.com'da da yayınlanan birçok kurumun tespit ettiği gibi internetten yapılan kartlı işlem hacminin her yıl hangi oranda buyumekte olduğunu gostermektedir. 2017 yılında internetten yapılan kartlı işlemler nominal değerler ile hesaplandığında % 44,9,'luk bir artış gostermiştir.
E-ticaret işlemleri tanımının, aslında dar kapsamlı olarak değerlendirildiğini duşunduğum perakende işlemlerinin, bu buyume içinde onemli bir payı olduğu bir gerçek. Dolayısıyla farklı kaynaklar, araştırma kuruluşları ve buyuk e-ticaret firmaları da, e-ticarette buyume oranını bu civarda hesaplamakta veya tahmin etmektedir.
Bu buyume elbette sevindirici bir buyume oranıdır. Ancak bunu enflasyondan arındırılmış rakamlarla yani reel artış oranı olarak hesaplamak daha gerçekçi olacaktır.
Aşağıdaki tabloda "internetten yapılan kartlı odeme işlemleri" sutunundaki veriler bkm.com.tr'nin kamuya açık veri kaynaklarından alınmış ve bir sonraki sutunda nominal değerler ustunden artış oranları hesaplanmıştır. TUİK'den elde edilen TÜFE yıllık değişim oranları kullanılarak enflasyondan arındırılan reel değerler ustunden hesaplanan artış oranları ise son sutunde bulunmaktadır.
BKM'nin en son yayınladığı 2018 ilk çeyrek rakamlarına gore, internetten yapılan kartlı işlemlerin nominal artış oranı 2017 yılının ilk çeyreğine gore %38, reel artış oranı da % 25'dir.Gorulduğu uzere 2017 yılında, bir onceki yıla gore nominal artış oranı 44,9 % ile son 6 yılın en buyuk artış oranıdır. Reel buyume oranlarına bakıldığında son yılın artış oranı, 29% ile 2012 yılının buyume oranından biraz fazla olsa da ona en yakın oran olarak gorunmektedir.
Kapsamında e-ticaret işlemlerini de bulunduran internetten yapılan kartlı işlemler, 2005 yılından bu yana 13 yıldır mevsimsel olarak farklılık gostermektedir. Dolayısıyla uç aylık donem içindeki bu artış diğer çeyrek donemlerde veya aylık donemlerdeki artış veya azalışlarla birlikte değerlendirilirse daha anlamlı olacaktır. Diğer bir ifadeyle 2017'de yıllık reel artış %29 iken, 2018'in ilk çeyreğinde 2017'nin ilk çeyreğine gore %25 olması kesilikle 2018 yıllık reel artış ile ilgili bir azalma şeklinde değerlendirilmemelidir.
Aşağıdaki grafikte de goruleceği gibi bu farklılık aylık bazda yıllardır aynı trendi izlemektedir. Grafiğin en ustunde yer alan 2018'in ilk uç ayına ait değerlere bakıldığında bu trendin bu yıl içinde benzer şekilde seyredeceği anlaşılmaktadır. Her yıl Temmuz ayında internetten yapılan kartlı işlem hacmi en yuksek miktarına ulaşmakta. Sadece 2016 yılında bunun Ağustos ayına kaymış olduğu gorulmekte. Sonuç olarak TÜBİSAD, TÜSİAD raporlarında da belirtildiği gibi e-ticaret pazarının yaklaşık %35 ini oluşturan online tatil ve seyahat alışverişleri nedeniyle Temmuz ayında yuksek olması hiç de şaşırtıcı değil.
Şubat aylarında duşuş yaşanırken sonraki aylarda kademeli olarak bir artış gorulmekte. Temmuz sonrasında ise kademeli bir azalış gorunmektedir. Son iki yılda ise dikkat çekici bir şekilde Kasım aylarında bir yukseliş yaşanmaktadır.
Sonuç olarak e-ticaret rakamları her yıl biraz daha iyiye gitse de daha katedeceğimiz çok yol olduğu birçok sektor temsilcisinin ortak goruşu olmaya devam etmektedir.
