Özet (TL;DR) @ 2018-03-30T00:00:00.000Z: Henüz beta aşamasında olmasına rağmen, bitcoinin son teknolojisi Lightninig Network dünyanın her yerinden yüzlerce geliştirici ve meraklı tarafından kullanılıyor. Şimdiden 1000’in...
Bitcoin ilk çıktı donemde basit bir laptop ile gunde birkaç bitcoin çıkartabiliyordunuz. Kurumsal para madencilik işindeki kar marjını gorunce bu işe girişti ve sonuç olarak bitcoin madenciliği sadece parası olan yatırımcılar için bir iş kolu haline geldi. Kripto para ekosisteminde ise aynı senaryonun Lightning Network'te de yaşanabileceği konuşuluyor.
Lightning Network'te bir duğum noktası yaratmak ve çalıştırmak pek fazla beceri gerektirmiyor. Biraz teknik birazda kripto para bilgisi yeterli. Ancak bunu bir hizmete donuşturmek ise bambaşka bir şey. Örneğin Lightning kullanıcıları her zaman odeme gonderecekleri kişilerin erişilebilir olmalarına guvenmek zorunda kalmayacaklar, siz online olmasanız bile sizin yerinize size gelen odemeyi kabul edip bekleten aracı kurumlar mutlaka ortaya çıkacak. Bu şimdiden on gorulebilir bir hizmet alanı, bir nevi banka. Birçok kripto para sevdalısının da aklına takılan en buyuk soru bu. Oyuna mı geldik?
Lightning Network her ne kadar açık kayak geliştirilen bir proje de olsa geliştiricileri kurumsal fonlamalardan yatırım alan şirketler. Lightning Labs 2,5 milyon dolar, Blockstream ise 80 milyon dolar yatırım almıştı ve er ya da geç yatırımcıları kar etmelerini istemeye başlayacak. İşte bu durum kripto para meraklılarını endişelendiriyor. Ne de olsa Facebook ve Twitter gibi Silikon Vadisi'nden çıkma bedava sosyal medya hizmetleri bir şekilde hep kullanıcılarını birer urun haline getirmeyi başardı.
Tabii burada blockchaini aktif tutabilmek için gereken donanımların maliyeti de onemli bir etken. Lightning Network'te duğum noktası çalıştırabilmek için gerek donanım, Bitcoin madenciliğinde olduğu gibi pahalı donanımlardan oluşmuyor. Lightning Network'un whitepaperinin yazarlarından ve MIT araştırmacısı Thaddeus Drjya'ya gore işte tam da bu sebepten hiçbir zaman Lightninig Network kurumsal bankaların merkezileştirdiği bir ağ olmayacak. Drjya'ya gore, kullanıcılar kazıklandıklarını duşundukleri anda hemen başka bir kanalı tercih edebilecekler.
LightningApp geliştiricilerinden Elanie Ou'ya gore kanal açma maliyetleri çok duşuk olduğu için kotu hizmet verene çok sayıda alternatif olacaktır.
Ancak bunların hiçbiri tam anlamıyla tatmin edici olamıyor gibi. Lightninig Network'te açılan kanalın aktif kalabilmesi için, içinde bitcoin barındırması gerekiyor. Yuksek miktarda fona erişim olanağı olan şirketler daha likit olanaklı kanallar açarak tek bir noktada olmasa bile belirli bir duzende merkezileştirmeye yonlenebilirler. Özellikle kripto para borsaları likidite konusunda sıkıntı çekmeden kanallarını açık tutabilecek.
Lightninig geliştiricilerinden Jack Mallers'in yarattığı ucretsiz ZapLightninig cuzdan için yakın zamanda hem masa ustu hem de mobil uygulamalarını yayınlayacak ve sırf bu uygulamalar bile sıradan insanın kurumsal bankaların açtığı kanallara ihtiyacı olmadan Lightining Network'u kullanabilmesine olanak tanıyacak.
Kanal açma maliyetleri sıradan kullanıcının surekli kanal açıp kapatabilmesine imkan verecek kadar ucuz olmasa da, yuz bin işlemlik bir kanalı işletmenin maliyeti 20 dolardan az.
Maller'a gore kurulum maliyetleri çok duşuk olduğu için rekabet çok yuksek. Gunumuzde nasıl insanların telefonunda bitcoin cuzdanları varsa bir gun mobil cihazlarında ve bilgisayarlarında da Lightining duğum noktaları olacak ve her biri birbiriyle haberleşebilecek bir ağ uzerinde olacak.
Aslında yeni gelecek olan Zap guncellemesi ile kullanıcılar daha basit bir şekilde Lightning duğum noktası kurabilecekler. Lightining Network'te işlevsel bir duğum noktası yaratıp kanallar açabilmek için maliyetler bu kadar duşukken kripto para madenciliği ile karşılaştırılması pekte doğru değil.
Drjya, Lightining Network'un ileride merkezcil olup olmayacağına ilişkin yorum yapabilmek için çok erken olduğunu soylese de Maller duruma bira daha optimistik yaklaşıyor. Biraz bilgisi olan kullanıcının odemenin network içinde izleyeceği yolu bile seçebilir olduğunu, bunun merkezcil yapının oluşmasını engelleyecek bir durum olduğun belirtiyor.
Bu şirketlerin bir gun bitcoin networkunun Facebook'u haline gelecekleri senaryosu bir yana, Lightining Network tamamen merkezcil olamayacağı gibi, hayal edilen tamamen anti merkezcil ve dağıtılmış bir ağ utopyası da gerçekleşecek gibi durmuyor.