Özet (TL;DR) @ 2017-10-30T08:07:47.000Z: Göz içine yerleştirilen, uzak, orta ve yakın mesafenin net şekilde görülmesini sağlayan mercekler “akıllı lens” olarak adlandırılıyor. Ancak Göz Doktoru Prof. Erdal Yüzbaşıoğlu’na göre, akıllı lens…
Goz hastalıklarında son yıllarda yıldızı parlayan uygulamalardan biri de, gozluk kullanımına son verdiği belirtilen akıllı lensler. Yakını, uzağı veya her ikisini goremeyen veya zor gorenler, artık gozluklerle yaşamak yerine bu ozelliklerin hepsini bunyesinde barındıran " ak ıllı lensler"e yoneliyor.
Ancak g ozlukten kurtaran bu lenslere ilginin fazla olmasının uygulamada bazı sorunları da beraberinde getirebildiğini soyleyen Goz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erdal Y uzbaşıoğlu, bunlara 'çok odaklı lens' denmesinin daha doğru olacağını belirtti:
" AKILLI DEĞİL, ÇOK ODAKLI LENS"
"Bence burada 'akıllı' sozcuğu biraz amacını aşarak kullanılan abartılı bir tanım. Bilimsel adı olan 'çok odaklı lens' tanımını kullanmak daha doğru olacaktır. Çunku 'akıllı' dendiğinde doğal olarak hastanın beklenti ve talepleri fazlasıyla artıyor."Akıllı lensin hastaya sağladığı avantajlara değinen Uzman, bu lensleri daha çok katarakt hastalarının tercih ettiğini vurgulayarak şoyle devam etti:
" Katarakt hastal ığında bulanıklaşan gozun orijinal merceğini alarak yerine yapay goz içi merceği (lens) koyarız. Bu lensler tek odaklı ya da çok odaklı olabilir. Tek odaklı mercekler hastanın işine, alışkanlıklarına, beklentilerine gore yakın ya da uzak odaklı olarak tercih edilebilir. Uzak odaklı mercek tercih edilmişse mercek hastanın uzağı iyi goreceği şekilde ayarlanır. Hasta yakına bakışta gozluk kullanır. Çok odaklı merceklerde ise hastanın uzak, orta ve yakın mesafeyi net gormesi planlanır."
" AKILLI LENSLER" KİMLER İÇİN UYGUN DEĞİL?Bu lensler için hasta seçimi ve hastanın bu merceğe uygunluğunun son derece onemli olduğunu dile getiren Dr. Yuzbaşıoğlu, açık veya gizli şaşılığı olanlarda, kornea yapısında duzensizlik bulunanlarda, sarı nokta hastalarında, diyabete bağlı retina hasarında bu merceklerin kullanımının uygun olmadığına dikkat çekti.
GEREKS İZ KATARAKT AMELİYATININ ÖNÜ MÜ AÇILIYOR?
Dr. Yuzbaşıoğlu'na gore, bu lenslerle ilgili pratikte yaşanan sorunlardan biri de kimi zaman katarakt sorunu olmayan kişilerde de bu lenslerin kullanılması ve bunun için ameliyat yapılması. "Burada ozellikle dikkat edilmesi gereken husus bu merceklerin takılabilmesi için hastanın kataraktı olmasa bile sanki kataraktı varmış gibi kendi doğal merceğinin alınacak olmasıdır. Dolayısı ile katarakt ameliyatına ilişkin tum riskleri taşıyor olması çok onemli bir durumdur" diyen Yuzbaşıoğlu, bahsettiği o risklere ilişkin şu değerlendirmede bulundu:
" HASTAYA AMELİYATIN TÜM RİSKLERİ ANLATILMALI"
"Özellikle akıllı lens soylemi bu lenslere karşı ilgiyi ve beklentiyi artırıyor. 40 yaşını geçen herkese yakın gozluğu kullanmak yerine bu lenslerin uygulanabileceği vurgulanıyor. Buna tam olarak katılmak mumkun değil. Her şeyden once bu lenslerin uygulanması için hastanın katarakt ameliyatı olması, yani hastanın mevcut doğal lensinin alınması gerektiği, hastanın bu ameliyata ilişkin tum riskleri taşıdığı ve bu risklerin neler olduğu anlatılmalı.
AKILLI LENS TAKILIRKEN HANG İ RİSKLER GELİŞEBİLİR?
Ameliyat sırasında gozun mikrop alabileceği, goz içi lensini yerleştirdiğimiz kesenin yırtılabileceği ve lensin arzulanan şeklide yerleştirilemeyebileceği, lensin numara olçumlerinde sapmalar olabileceği, ameliyat sonrası ışık halkaları ve yansımaları gorulebileceği, kanama olabileceği gibi istenmeyen durumlarla karşılaşılma ihtimali hastaya mutlaka anlatılmalıdır. Sadece 'akıllı mercek takılacak' soylemi hastanın iradesinin sağlıklı şekilde oluşmasını engelleyecek ve yanılmasına neden olacaktır."Aynı zamanda İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakultesi mezunu olan ve tıp hukuku alanında çalışmalar yapan Prof. Yuzbaşıoğlu, "Aynı zamanda bir hukukçu olarak hastanın kararının olgunlaşmasında bu bilginin mutlaka verilmesi gerektiğini duşunuyorum. Bu bilginin eksik bırakılması hekimleri de medikolegal yonden zor durumda bırakacaktır" dedi. Dr. Yuzbaşıoğlu, akıllı lens uygulamalarında karşılaşılan tıbbi ve hukuki sorunları ise şoyle anlattı: "Katarakt ameliyatı gozun en onemli ameliyatlarından birisidir. Gunumuzde her ne kadar ileri teknoloji kullanılarak bu ameliyatlar yapılsa da ne yazık ki hala ameliyata ilişkin komplikasyonların yani istenmeyen sonuçların meydana gelebilmesi mumkundur.
" İŞLEM 10 DAKİKADA GÖZE KONULAN MERCEKTEN İBARET DEĞİLDİR"
Sadece gozluklerin atılması amaçlı bu ameliyatların yapılması durumunda ise ozellikle yuksek miyop hastalarında sıradan katarakt ameliyatlarına gore daha fazla retina dekolmanı ve koroid kanaması gibi komplikasyonlarla karşılaşıldığı bilinmektedir. Bu durumlar, hasta ile mutlaka konuşulmalıdır. Yani yapılan işlem 5-10 dakikada goz içine konulan mercekten ibaret değildir.
" HEKİMLER MEDİKOLEGAL YÖNDEN ZOR DURUMDA KALABİLİR"Her şeyden once hastanın tum tıbbi işlemler hakkında aydınlatılması gerekir. Bu aydınlatma da hastanın onerilen tedaviyi kabul veya reddetmesini sağlayacak duzeyde olmalıdır. Pratikte, 'Sadece akıllı lens takarak uzak-yakın gormeniz tamamen duzelecek, gozlukten omur boyu kurtulacaksınız' soylemi ile hastaların ameliyat edildiğini, hastaların kendilerine aynı zamanda saydam olan lenslerinin alınacağından bahsedilmediğini goruyoruz. Bu, hastanın eksik bilgilendirilmesidir ve iradesinin yanlış oluşmasına yol açmaktadır. İstenmeyen bir durum olduğunda ya da hastanın şikayetçi olması halinde olay artık taksirden ayrışıp kasta donuşecektir. Ayrıca maddi ve manevi tazminat istemi soz konusu olabilecektir."
" TALEP OLUŞTURMAYI AMAÇLAYAN SÖYLEMLER"
Tıbbi gereklilik yokken katarakt ameliyatı olmak, ileride hastaya ne gibi sıkıntılar yaşatabilir? sorusuna Dr. Yuzbaşıoğlu'nun yanıtı şoyle:
"Boyle bir karar alınırken hastanın yaşı, işi, beklentileri, gozluk numaraları çok iyi değerlendirilip ameliyat sonrası neyi nasıl goreceği çok iyi anlatılmalıdır. Bir de bu lens takıldıktan sonra bir daha hayat boyu hiç gozluk ihtiyacı olmayacağı soylemi oluyor. Bu da maalesef oldukça iddialı bir soz. Ne yazık ki 40 yaşını aşan herkese bu lenslerin gerekli gorulmesinin, amacını aşan ve talep oluşturmayı amaçlayan soylemler olduğunu ifade etmek istiyorum. Uygun ve doğru hastada çok iyi sonuçlar alınmakla birlikte, uygun olmayan hastada lensin ikinci bir ameliyatla çıkartılmasını gerektirecek rahatsızlıklar maalesef doğabilmektedir."