Özet (TL;DR) @ 2017-10-25T16:53:02.000Z: Çalışanların emeklilik koşulları hangi statü ile çalıştıklarına bağlıdır...
Emeklilik çalışanların statulerine gore, yani SSK'lı (4-a), Bağ Kur'lu (4-b) veya devlet memuru (4-c) olmalarına gore farklılık gosterir.
Her bir statu içerisinde bulunanların belirli koşulları yerine getirmesi beklenir. Ayrıca, kadın çalışanla erkek çalışan arasında da emeklilik koşullarının tamamlanması bakımından farklılıklar vardır. Bugunku yazımda sigortalı, yani 4-a'lı çalışanlar bakımından emeklilik koşullarını inceleyeceğiz.
Ü ç koşul var
Genel olarak bir veya birden fazla işverene bağlı olarak hizmet sozleşmesiyle çalışanlar için 4-a, yani eski adıyla SSK koşulları geçerlidir. Bu sigortalılar için emeklilikte uç koşulun bir arada yerine getirilmesi şarttır. Hem emeklilik için gerekli yaşı tamamlayacaksınız, hem prim odemeniz dolmuş olacak hem de başlangıçta erkek ve kadın için farklı olan sigortalılık sureniz tamamlanacak. İşte bu uç koşul tamamlanınca emekli aylığına hak kazanırsınız.
Sigorta ba şlangıcı
SSK'lılar için emekli olma şartlarını sigorta başlangıç tarihi belirliyor. Sigortaya giriş tarihinize gore emeklilik yaşınız ve ne kadar prim odeyeceğiniz ortaya çıkıyor. Sigortalıların emeklilik koşullarında zaman içerisinde yapılan yasal değişiklikler ise farklı emeklilik tarihlerinin ortaya çıkmasına neden oluyor.
7 y ıla dikkat
Emeklilikte, aylığı bağlayıp odeyecek kurumun belirlenmesinde, sigortalıların emeklilik tarihinden geriye doğru prim veya kesenek odenerek geçen son 7 yıllık fiili hizmet (360 x 7 = 2520 gun) suresi esas alınıyor. Bu kural sadece SSK'lı çalışanları değil, tum çalışanları ilgilendiriyor.
Sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet suresi içerisinde en fazla hangi statude hizmeti varsa, yani sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet suresinin yarısından bir gun fazlası olan 1261 prim odeme gunu hangi statude geçmişse, o statu şartlarıyla emekli olunuyor.
Son 7 yıl hizmet suresi eşitse en son tabi olunan statuye gore emeklilik aylığı bağlanıyor. Örneğin, sigortalının hem SSK, hem Bağ-Kur prim odemesi varsa, son 7 yıllık fiili prim odeme suresi içinde en fazla SSK statusunden prim odemişse SSK'dan, en fazla Bağ-Kur statusunden prim odemesi varsa Bağ- Kur'dan emekli aylığı bağlanıyor.
Primler eşitse son sigortalılığı hangi statude ise o statuden emekli aylığı bağlanıyor.
Son 7 yıl, sigortalılık suresi veya yaş şartının yerine getirildiği tarihten geriye doğru 7 yıl değil, son prim odeme tarihinden geriye doğru prim odenen 7 yıllık sureyi ifade ediyor.
Diğer deyişle, toplam prim gun sayısının son 2520 gunu. Bu konu çalışanlarca bilinmediği için, emeklilik doneminde kotu surprizlerle karşılaşanlar olabiliyor.
Hemen ifade etmekte fayda var, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra, yani yeni sosyal guvenlik uygulamalarının başladığı tarihten sonra bu kuralda değişiklik oldu.
Buna gore, 1 Ekim 2008 sonrasında ilk kez sigortalı olanlar için son yedi yıl sigorta primleri değil, çalışma hayatının tumunde odenen sigorta primlerine bakılarak en fazla hangi statuye gore prim od
enmiş ise o statuye gore emeklilik şartları belirlenecek.
8 Eyl ul 1999 ve 30 Nisan 2008 'kritik tarihler...'
1999'da şartlar yeniden duzenlendi ve ilk kez 8 Eylul 1999'dan sonra sigortalı olanlar için emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60 oldu. Sonra sosyal guvenlik reformu kapsamında duzenleme yapıldı ve bu sefer 30 Nisan 2008'den sonra ilk kez sigortalı olanlar için, kademeli bir geçiş ile emeklilik yaşı 2036'dan sonra her yıl bir yaş artırılarak 2048 yılında kadın ve erkeklerde 65'e çıkarıldı.
Bunun yanında, emeklilik için gerekli prim odeme gun sayısı da artırıldı. Yani, emekli olabilmek için yaş ve prim odeme gun sayısı şartı zaman içerisinde yukselmiş oldu.Bu tarihlerden once ve sonra sigortalılık giriş tarihleri, emeklilik koşullarını çok ciddi bir şekilde değiştiriyor. Örneğin, 9 Eylul 1999'da ilk kez sigortalı olan biri emekli olmak için kadın ise 58, erkek ise 60'ını doldurmak ve 7000 gun prim odemek zorunda. Buna karşılık, 8 Eylul 1999'da ilk kez sigortalı olan kişi, kadın ise 56, erkek ise 58'i doldurduğunda ve 5975 gun prim odediğinde emekli oluyor.
Dolayısıyla, emeklikteki en onemli husus, ilk kez sigortalı olunan tarihtir.