Özet (TL;DR) @ 2019-02-17 08:21:24.432724: Güvenilir, sağlıklı ve fiyatı istikrarlı bir tüketim için üretici-tüketici arasındaki uzun zinciri yok etmek mümkün!

---

Haftalardır sebze fiyatlarındaki astronomik artışı, fiyatları aşağı çekmek için alınan ve alınması gereken onlemleri konuşuyoruz. İklim değişimi, hal komisyoncuları, pazarcılar, karaborsacılar, buyuk market zincirleri artışın aktorleri olarak adı geçenler. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hafta başında yaptığı bir konuşmada durumu 'gıda terorizmi' olarak tespit etti. Ankara'da 15, İstanbul'da 50 noktada tanzim satışı yapılmaya başladı. Burada satılan urunlerin ureticiden alındığı, bu nedenle ucuz olduğu açıklandı. Tum bu tartışmaların içinden apaçık gorunen bir gerçek var: Üreticiden doğrudan alışveriş yapmanın onemi. Tarla ile tezgah arasındaki farkın en onemli sebepleri nakliye masrafı, hale giriş-çıkıştaki fiyat değişimi ve perakendecinin kar payı. Peki ya biz ureticimizle doğrudan temasa geçsek? Bu, aradan sayısız halkayı çıkarmakla kalmaz, tanıdığımız bir ureticinin guvendiğimiz urunlerini tuketme fırsatı sunar. Üreticiyi tanıdığımız için doğru uretime teşvik edebilir, daha sağlıklı beslenebiliriz. Arada bir tarlasını ziyaret ederek denetimi bizzat yerinde gerçekleştirebiliriz. Belki sokağın başındaki markete gitmek kadar pratik olmaz ama ne yediğimizi, fiyatının gunden gune değişmeyeceğini biliriz. Sakarya'daki çiftlikleri ziyaret ettik, ureticiden doğrudan alışverişin yontemlerini araştırdık...

_ Ü runler aynı gun içinde toplanıyor... (Fotoğraflar: Levent KULU)_

_ **

Paketleniyor...**_

_ **

Ve yola çıkıyor...**_

Ü RETİCİ PAZARI

Ç iftçiyle yuzyuze

**

**

Ç iftçinin, kuçuk ureticinin hiçbir aracı olmadan gelip urunlerini sattığı pazarlara uretici pazarı deniyor. Aracı olmadığından sadece nakliye masrafı eklenerek urun tezgaha geliyor. İzmir Seferihisar, Sığacık, Bornova, İstanbul Kadıkoy Organik Pazarı, her pazar Kasımpaşa ve Balat'ta açılan Kastamonu pazarları, Muğla Marmaris, Bursa Nilufer ve Ankara Sincan uretici pazarları buna birer ornek. Buralara gittiğinizde sofranıza koyduğunuz yemeğin malzemesini ureten kişiyle tanışabilir, uretim detaylarını oğrenebilirsiniz.

BOSTAN

Ş ehirde tarım

**

**

Nesli t ukenmekte olan ve desteklenmesi gereken bir sistem. Yerel tuketim olduğundan en çevreci seçenek. Yediklerinizin yaşadığınız kentte yetiştirildiği anlamına geliyor. Her zaman gidip uretimi inceleme, denetleme imkanınız var. İstanbul'un merkezinde klasik anlamda kalan son bostan Yedikule Bostanları. Beykoz, Ömerli, Şile gibi şehrin yeşille buluştuğu uç bolgelerinde de hala bostanlara rastlanıyor. Bir de yeni nesil bostanlar var; İstanbul'da Kuzguncuk, İmrahor, Roma, Bursa'da Nilufer, Adana'da Seyhan, Ankara'da ODTÜ gibi. Bunlar daha çok mahallelinin toprakla buluştuğu, ticari amaçlı olmayan uretim yaptığı yerler. Tam listesine www.ekoharita.org/ekoloji-haritasi/ adresinden ulaşmak mumkun.

KOOPERAT İF

G onulluluk esasıyla

**

**

Ü lke genelinde sayıları her geçen gun artan gıda kooperatifleri, aracısız olarak, sağlıklı, adil gıdayı, uygun fiyatla ulaştırmayı hedefleyen yapılar. Kar amacı gutmeyen kooperatifler, sadece gonullu emeğiyle organize olan bir yapıya sahip. 'Gıda topluluğu' olarak da anılıyorlar. Gonulluluk esasıyla çalışıldığından satış alanları kısıtlı saatlerde açık oluyor, bu saatlerde alışveriş yapmak gerekiyor. Turkiye'de ilk orneği, Boğaziçi Mensupları Tuketim Kooperatifi (BÜKOOP). Ardından İstanbul Kadıkoy Kooperatifi geldi. Tunceli Ovacık Kooperatifi,
Ankara Guneşkoy Kooperatifi onemli diğer iki grup. Diğerlerine gidatopluluklari.org, www.ekoharita.org/ekoloji-haritasi ve https://bukoop.org/ureticiler adreslerinden ulaşmak mumkun.

SOSYAL MEDYA

WhatsApp 'tan sipariş

**

**

Ö zellikle Facebook ve Instagram'dan belirli etiketlerle arama yaptığınızda, organik sertifikalı olsun olmasın doğrudan son tuketiciye satış yapan ureticilere ulaşabiliyorsunuz. Doğal, organik, ureticidentuketiciye, doğalbeslenme, ureticiden, kuçukuretici bu etiketlerden bazıları. Emin olmak için yakınlarınızdaki ureticiyi seçmeniz ve ziyaret etmeniz tavsiye ediliyor. Bu sistemde siparişler genellikle WhatsApp uzerinden veriliyor, doğrudan adrese gonderiliyor. Üreticinizle guven ilişkisi kurarsanız, dalından toplanmış gıdanın tadına varabilirsiniz. Sosyal medya alışverişlerinde de gunluk veya haftalık fiyat oynamaları olmuyor, mevsimlik fiyatlar geçerli. Dileyen odemesini kapıda yapabiliyor.

Ç İFTLİKLER

Tarladan eve

**

**

Ö zellikle organik ve doğal uretim yapan çiftlikler, mahsullerini e-posta grupları uzerinden uyelerine ulaştırıyor. Haftalık işleyen sistemde, o haftanın urunleri ve fiyatları bir e-posta ile uyelere ulaştırılıyor. Üyeler satın almak istedikleri urunleri işaretleyerek postayı cevaplıyor. Sipariş kadar urun tarladan toplanıyor.
Et ve sut urunuyse de siparişe gore paketleme yapılıyor. Adrese veya belirli dağıtım noktalarına gonderilen urunler aynı gun sofranızda oluyor.

Ü RETİCİLER ANLATIYOR

Ç iftçiyle mutlaka tanışın

**

Berin Ert urk, 19 yıldır organik sebze-meyve uretiyor.**

Sakarya'daki aile toprağında 19 yıl once kurulan ve sadece organik tarım yapan Jade Çiftliği'nin 180 donum arazisi var. Her şey mevsiminde yetişiyor. Kendi tohumlarından fide elde ediyorlar. Yazın 38 çeşit domates çıkıyor ama kışın asla uretmiyorlar. Çiftliğin sahibi Berin Erturk kışın domates yetiştirmiyor da yemiyor da. Her pazar gunu uyelerine urun ve fiyat listesi e-posta ile gonderiliyor, her salı mahsul toplanıp paketleniyor. Çarşamba gunu de aynı gun tuketicinin eline ulaşacak şekilde yola çıkıyor. Adapazarı çevresine karton kutuda kargo ile gonderim yapıyorlar. İstanbul'a ise bez alışveriş torbaları içinde ozel soğutmalı araçla yollanıyor, şehirdeki dort teslim noktasına bırakılıyor.
Berin Erturk, herkesi ureticisiyle tanışmaya davet ediyor: "Üreticiden alışveriş yapınca ne yediğini biliyorsun. Nasıl uretim yaptığını biliyorsun. Daha guvenilir oluyor. Ayrıca organik tarımda fiyatlar gunden gune değişmiyor. Mevsim başında açıklanan fiyatlar hep aynı kalıyor. Bu da zaman zaman organik urunlerin konvansiyonel sebze-meyveden daha ucuz kalmasına bile yol açabiliyor. Herkes gidip ureticisiyle tanışabilir. Kuçuk ureticiler boylece doğru uretime teşvik edebilir. Zehir kullanmadan, suni gubre kullanmadan uretirsen ben senden alışveriş yaparım garantisi veriyorsun çunku."

Dayan ışma ağı kurduk

**

Koray Nurtu ğ, 100 aileye yetecek kadar uretim yapıyor.**

Koray Nurtuğ'un beş sene once kurduğu Koray's Farm'da tavuk, ordek, koyun, inek ve arı yetiştiriciliği yapılıyor. 100 ailenin et, sut, yumurta ve bal ihtiyacını karşılayacak kapasiteye sahip. İçinde kendi merasının da bulunduğu 60 donum arazisi var. Hayvanların yemini de kendi yetiştiriyor. GDO'lu mısır yedirmemek için kendi mısırını ekiyor. İzmir, Ankara ve İstanbul'a urun gonderiyorlar. "Kuçuk uretici bir araya geldiğinde buyuk ureticiyle daha rekabet edebilir hale geliyor" diyor. Bu amaçla aynı bolgeden yedi uretici Sakuda adlı dayanışma ağını kurmuşlar. Ortak bir urun listesi yayımlıyor, siparişleri ortak kutularda, aynı teslim noktalarına gonderiyorlar. Aralarında ekmek, organik kozmetik, sebze, et ve sut urunleri, solucan gubresi ureticileri var. Tek bir araçla dağıtım yaptıklarından daha çevreci bir çozum de bulmuşlar. Koray Nurtuğ, kendi ureticisini arayanlara bu konuda çalışan derneklere danışmalarını oneriyor.